In het 3-maandelijkse Franse periodiek M@ppemonde, verscheen in No.77 (1-2005) onderstaand artikel, waarin een voorstel wordt gedaan om de straten op het bord van Parijs te herzien.
Het toeval wil dat Hasbro, ter ere van het 70-jarig bestaan van Monopoly, in het zelfde jaar (2005) een herziene versie, "Et si Monopoly était inventé aujoud'hui?" ("En als Monopoly vandaag was uitgevonden?"),  heeft uitgegeven. Ik was nogal verbaasd te merken dat het Franse dagblad Libération van zaterdag 8 Oktober, 2005 ook twee artikelen over dit zelfde onderwerp plaatste. 
Ophef in Frankrijk dus en reden genoeg om daarvoor extra aandacht te vragen!


Febr.2005:           De straten van Parijs gezien vanuit Monopoly,
                                                  een voorstel tot herziening
                                                      
                                         Marie-Françoise Fleury (Collège Marc Chagall, Gagny - F)
                                         Hervé Théry (Centre Nat. de Recherche Scientifique - F)

De oorspronkelijke versie

Het bord van Parijs heeft 22 lanen, straten of pleinen, 4 stations, een waterleidingbedrijf en een electriciteitsbedrijf, allen sterk geconcentreerd op de rechter oever van de Seine, zoals afbeelding 1 toont. Slechts 4 straten en 1 station liggen op de linker oever. Die keuze kan verstandig geleken hebben, want de rechter oever stond voor de zakenwereld, de luxe en de handel, terwijl de linker oever de cultuur en onderwijs vertegenwoordigde. Een overwicht van de rechter oever is normaal in een spel waarin het er om gaat zich te verrijken. De noordelijke arrondissementen (zoals het 18^de en de 19^de), de oostelijke (zoals de 20^ste) en het zuidelijk deel van de hoofdstad (zoals de 13^de en 14^de) zijn op het bord van dit spel geheel niet vertegenwoordigd. Er is geen enkele straat gekozen van de eilanden Saint-Louis en la Cité, het historische centrum van de hoofdstad.
Heden ten dage laat een analyse van de Parijse onroerendgoedprijzen een andere tegenstelling zien: in het westen van de hoofdstad zijn de prijzen veel hoger dan in het oosten. Dit zet - schematisch gezien - een burgerlijk en een ambtelijk Parijs tegen over elkaar en een  industrieel Parijs tegenover een polulair Parijs, zelfs als thans de aller oostelijkste Parijse wijken vernieuwd zijn. Dit criterium schijnt niet aan de orde te zijn geweest voor het bord van het Parijse spel, want er is niet echt een gelijke verdeling van de straten uit het westen en oosten, zelfs als de "betere wijken" voorgetrokken worden op de populairdere arbeiderswijken.
Het lijkt er dus op dat de keuze die gemaakt is voor de assen veeleer gelegen is in de historie en de bekendheid van bepaalde wijken, zoals dat te zien is als men over het bord gaat van de goedkope straten naar de duurdere. De Rue de Belleville is een goed voorbeeld van de tegenstelling tussen de beide waardesystemen: het is één van de goedkope straten van Monopoly, en het gaat inderdaad om een straat in het oosten van de hoofdstad, die de herinnering vasthoudt aan een werkzaam verleden. Sedert de XIX^de eeuw huisvest deze wijk talloze immigranten gemeenschappen als joden uit Oost Europa, Armeniers, Spanjaarden, Grieken en Noord-Afrikanen. Momenteel is het de beurt aan de Aziaten, vooral de Chinezen, om in deze wijk te investeren.
Omgekeerd, de Rue Lecourbe in het 15^de arrondissement ligt tegenwoordig in een chique wijk en behoort  niet meer hoort bij de goedkope straten van het spel. Dat geldt evenzo voor de Rue de Vaugirard, bijna precies evenwijdig aan de Rue Lecourbe (bovendien: het is de langste straat van Parijs). De Boulevard de la Villette heeft zijn volks-atmosfeer verloren, met zijn bistro's en zijn slachthuizen, die zo goed zijn omschreven door Boris Vian, voor het verkrijgen van zijn adeldomsbrieven, in zijn "Stad van Wetenschappen en Industrie". Dit centrum van cultuur en educatie, dat zeer druk bezocht wordt, symboliseert de opleving van oostelijk Parijs, maar zijn plaats op het bord van het spel lijkt logisch, in de tijd dat het spel werd ontworpen.
Daartegenover is de Avenue de Neuilly nooit een volkswijk geweest, maar was altijd een deel van de deftige wijken. De Rue de Paradis heeft ook altijd een bijzondere plaats ingenomen, want het is het centrum van kristal en aardewerk van Parijs: Baccarat heeft er zijn Kristal Museum gevestigd.
Als wij onze tocht over het bord voortzetten komen we bij de Boulevard Saint-Michel, midden in het Quartier Latin, dat bekend staat om zijn religieuze en universitaire tradities. In deze historische en culturele wijk bij uitstek is deze boulevard zeker op zijn plaats.Voor wat betreft de Place Pigalle midden in Montmartre, die is het ietwat verouderde symbool van de roze buurt die opgezocht wordt door een eindeloze stroom touristen die zich tussen het gemene volk begeven op slechts 2 stappen van de Moulin Rouge.
De Boulevard Malesherbes, aangelegd in de jaren 1860 tot 1866, die de wijk van het Kleine Polen deed verdwijnen, verbindt de Place Saint-Augustin met de Place de la Madeleine en is een goede vertegenwoordiger uit de Haussmann-periode. Hij ligt trouwens niet ver van de zakelijke boulevard die de naam draagt van degene die gouverneur van de Seine was van1853 tot 1870.
De Place de la Bourse dankt zijn vermaardheid aan het Palais Brongniart, genoemd naar de bouwmeester die in 1808 de bouw van dit paleis ter hand nam (al werden er later, tussen 1902 en 1907,  twee vleugels aan toegevoegd). Sinds zijn oprichting blijft de Parijse beurs het financieel trefpunt van Frankrijk en heerst er steeds een koortsachtige drukte, ondanks dat de beroemde "corbeille" (= "mand") vervangen werd door een geautomatiseerde notering.
De Rue du Faubourg Saint-Honoré zag reeds in 1890, dat een ambachtelijke zadelmaker zich er vestigde. Hij heette Hermès en hij verkocht harnassen. Het is tegenwoordig één van de meest luxe en beroemdste winkels van de hele wereld. Deze straat is vandaag de dag een uitstalkast van luxe en mode in Frankrijk: er hebben zich enkele grote namen in de haute-couture van Parijs en het buitenland gevestigd. In deze straat, die zeer gunstig gelegen is voor de zakenwereld, hebben zich ook talloze antiekzaken en juweliers gevestigd. Het is tenslotte de straat waar het Palais de l'Élysée gelegen is, de officiële residentie van de presidenten van de Franse Republiek sedert 1871. Deze straat zou dus, vandaag de dag, te vinden moeten zijn bij de duurste straten van het spel, vanwege zijn commerciële en politieke gewicht.
De Boulevard des Capucines, naar het voorbeeld van de grote boulevards, is ietwat anders dan de vorige wijk, maar is een plek in Parijs geweest die erg in trek was. Het stond voor "het Parijse leven" en de beroemde "boulevard-mentaliteit". Het is het gebied van de theaters en de schouwburgen, zoals de Olympia, die nog steeds één van de belangrijkste music-halls is.
Komen wij tenslotte bij de Champs-Élysées, de grote, triomfantelijke laan in Parijs, die de Place de la Concorde, met de beroemde obelisk, verbindt met de Place Charles de Gaulle, met de niet minder beroemde Arc de Triomphe. Zij is ontegenzeglijk één van de belangrijkste assen van de hoofdstad, maar om haar nu te beschouwen als "de mooiste laan van de wereld".....lijkt wat overdreven .....  Zij blijft in ieder geval één van de beroemdste, maar is, vreemd genoeg, niet de duurste op het bord waar het ons nu om gaat.
Die nu boven aan de hiërarchie staat, de Rue de la Paix, is maar slecht bekend bij de meerderheid van de Fransen: velen kennen haar juist dankzij Monopoly, maar weten zij eigenlijk wel waarom zij gerekend wordt tot de droom-wijken? Zij heeft haar plaats te danken aan de juweliers die daar geconcentreerd zijn. Zij werden ten tijde van het Tweede Keizerrijk daar naartoe verplaatst, van het Palais-Royal, waar zij sedert het Ancien Régime (d.w.z. vóór de revolutie van 1789) gevestigd waren. De grote kansen uit die tijd en de buitenissigheden uit de Belle Époque werkten mee aan de snelle ontwikkeling van dit beroep. Deze symbolische plaats voor de internationale juwelenhandel doet onvermijdelijk denken aan zaken als goud en edelstenen. De allergrootsten, zoals Cartier, Chamet, Boucheron, Van Cleef en Arpels zijn op deze wereldspil van rijkdom en luxe vertegenwoordigd.

Voorstel tot vernieuwing 

Tussen 1935 en 2005 heeft Parijs in de meeste wijken een krachtige ontwikkeling doorgemaakt, versterkt door ingrijpende veranderingen in vastgoed prijzen. Mode heeft ertoe geleid dat men naar bevoorrechte plaatsen in een bepaalde wijk ging zoeken zoeken en andere gebieden ging mijden. Wat is de situatie vandaag de dag en wat  kunnen we voorstellen om een getrouw beeld van het spel te behouden, als je van de allerarmste wijken naar de allerrijkste gaat? Het door ons gehanteerde principe was om rekening te houden met de herwaardering, na 70 jaar, van de vastgoed prijzen (hetgeen resulteerde in een belangrijke verandering van de contrasten tussen de verschillende delen van de stad) alles met het doel om te komen tot een betere vertegenwoordiging van de verschillende wijken, die er in het oorspronkelijke spel in het geheel niet is.
Het oosten van Parijs verandert snel en we zien een begin van herindeling van de hoofdstad, hetgeen leidt  tot een verkleining van de verschillen tussen Oost- en West Parijs.
Niettemin moeten de eerste straten en lanen in het noorden en oosten van de hoofdstad liggen. Het zou interessant zijn om bijvoorbeeld de Boulevard Voltaire of de Rue de Faubourg Saint-Antoine, die beiden de Place de la République met de Place de la Nation verbinden, op te nemen. De buitenwijk Saint-Antoine is een wijk met sterke ambachtelijke tradities, die lange tijd het centrum van industriële en ambachtelijk aktiviteit was, maar het was ook een erg dicht bevolkte wijk, onrustig door de talloze opstanden ten tijde van de Franse Révolutie. Tegenwoordig valt deze wijk op door zijn de industriële ontwikkeling en, hoewel de ambachtelijke meubelmakerijen er nog wel zijn, zijn ze grotendeels vervangen door de meubelwarenhuizen langs deze as van de hoofdstad. Deze buitenwijk zou heel goed de Rue Lecourbe kunnen vervangen, die nu te duur is voor wat betreft de prijs van de huizen. In het noorden kan men, om de zelfde redenen als bij de Rue Lecourbe, in plaats van de Rue de Courcelles, de Boulevard de la Chapelle nemen, die vlak bij het Gare du Nord ligt en niet ver van het Gare de l'Est.
Voor de tussenliggende straten van het bord, zouden we ons moeten houden aan straten die gelegen zijn in het 17^de, 12^de of 13^de arrondissement, om een betere verdeling van de gekozen assen te krijgen. De Rue de Bercy of de Quai de Bercy in het 12^de zouden geschikt kunnen zijn. Dit district is tegenwoordig de zetel van het Ministerie van Financiën, vlakbij de Nationale Bibliotheek van Frankrijk en het Sportpaleis (POPB) met dezelfde naam. Omdat deze wijk zowel belangrijk is voor geldzaken, als de cultuur en de sport zou deze keuze heel goed de recente vooruitgang van oost Parijs illustreren en zou hij de Rue de Paradis op het bord kunnen vervangen.
De Avenue de Neuilly, erg duur en erg deftig voor zijn plaats op het bord, zou vervangen kunnen worden door de Avenue du Général Leclerc, in het 14^de arrondissement, dat op het oorspronkelijk bord geheel vergeten werd. Zodoende kan  bovendien een held geëerd worden uit de Tweede Wereldoorlog, een gebeurtenis die pas ná het ontstaan van het spel plaatsvond. De Avenue Mozart, in het 16^de arrondissement, is ook al zo erg deftig voor deze groep straten. Deze straat zou kunnen kunnen verdwijnen ten gunste van de Avenue de Choisy, de centrale as van de Parijse "Chinatown", dat gelegen is tussen de hoog opreizende gebouwen die gebouwd zijn bij de renovatie van het 13^de arrondissement, waarbij ook dit gebied weer vergeten werd. 
Men zou kunnen overwegen Georges-Eugène Haussmann te eren, die Parijs zo aanzienlijk heeft veranderd, zonder echter de stijging van de vastgoed prijzen te beïnvloeden, door de boulevard die zijn naam draagt ( in de wijk van de Opéra) op het bord te zetten, in plaats van de Boulevard Malesherbes. Tegenwoordig is deze boulevard die van de "grote warenhuizen" op de rechter oever, zoals de Printemps (nr.64) en de Galeries Lafayette (nr.40). Deze overbekende gebouwen staan verplicht op het programma van miljoenen toeristen en potentiële kopers. Ze worden bijna beschouwd als historische monumenten.
Het lijkt haast onmogelijk om de Champs-Élysées en de Rue de la Paix van het bord te laten verdwijnen, maar men zou deze op het bord kunnen laten als «blauwe» straten en in de «groene» straten,  in de plaats van de Avenue de Breteuil, de Avenue Foch en de Boulevard des Capucines, toevoegen de Avenue Montaigne, de Avenue George V en de Rue François I, de belangrijkste assen van de "Triangle d'or" (de gouden driehoek), belangrijke zakencentra, luxe en ateliers van grote couturiers.


Dit bescheiden voorstel heeft slechts ten doel om het Monopoly bord een meer getrouw beeld van het hedendaagse Parijs te laten zijn en het is geenszins de bedoeling het spel te veranderen, hoewel die intens en schaamteloos kapitalistisch is. Maar degene die nooit het sadistische genoegen heeft genoten een tegenstander te ruïneren, die de dobbelstenen op "zijn" Rue de la Paix (mét een hotel) hebben gebracht, die werpe de eerste steen ...  

-o-

Juni 2005:

Versie: Et si Monopoly était inventé aujoud'hui?, Réf.00114/00402101
Uitgever: Parker/Hasbro - 2005
Afmetingen van de doos: 27,0 x 40,2 x 6,5 cm
Het spel:
(Heeft u gezien dat het nummerbord van de auto van Mr. Monopoly is: MR. M70, hetgeen betekent "De auto van Mr. Monopoly op de 70^ste verjaardag van Monopoly".)

Zeer waarschijnlijk heeft Hasbro het bovenstaande voorstel niet gelezen toen men dit spel, een uitgave ter ere van het 70 jarig bestaan van Monopoly, ging ontwerpen, want het enige veld dat overeenstemt is het Gare du Nord. 
Verder zijn voor deze gelegenheid, net als voor de spellen van de andere Europese landen, de straten vervangen door zeer bekende grote objecten als gebouwen, stadions en monumenten. Bovendien hebben de spellen een thema-naam gekregen. Zo heten de overkomstige uitgaven uit Engeland, Duitsland en Nederland bijvoorbeeld, resp. Here and Now, Heute en Van Dam tot Dom. De bedragen heeft men ook "eigentijds" gemaakt. Zo krijgt u over Départ geen € 200, maar € 2 miljoen, dus een faktor 10,000 meer. Maar alles is natuurlijk overeenkomstig duurder. Zo kost een station bij aankoop € 2 miljoen.

Voor alle overeenkomstige uitgaven geldt dat bovendien:

Okt.2005: Op 8 oktober publiseerde het Franse dagblad Libération 2 artikelen,
                                      geschreven door Michaël Hajdenberg:

                               "Koop de Eiffeltoren ... in Monopoly"
                                       Er is opnieuw over het spel nagedacht, monumenten doen er hun entree

De Rue de la Paix is niet meer wat het in het verleden was. In ieder geval voor zover het Monopoly betreft, dat zo wezenlijk tot zijn reputatie heeft bijgedragen. Voor zijn 70^ste verjaardag heeft Hasbro, de maker van dit spel, een totale herwaardering doorgevoerd. "En als Monopoly vandaag de dag was uitgevonden?" staat er op de doos. Dat zal een hele marketing operatie worden, zullen de ontwerpers geroepen hebben en zij zullen zich niet vergist hebben, maar ze hebben geen link gelegd naar de huidige marktprijzen van de onroerendegoederen. In 70 jaar is het spel best oud geworden. De "oude school" versie zal wel altijd te koop blijven, maar het heeft geen sterke bindingen meer met de huidige markt. De Place Pigalle is veel duurder dan de Boulevard Saint-Michel (beide oranje). De Avenue de Neuilly, donkerpaars, is royaal ondergewaardeerd, terwijl de Boulevard des Capucines (donkergroen, veel duurder dan de Avenue Foch) profiteert van het prestige van de deels verouderde grote boulevards. Niet te vergeten de bescheiden investering die gedaan moet worden voor de waterdistributie - goedkoper dan een station. De SNCF heeft voldoende reden om zich weggedrukt te voelen. Kortweg: dit alles klopt niet meer met de werkelijkheid. 

Onderzoek.
Hasbro heeft daarom een paar duizend personen ondervraagd, om na te gaan waar zij aan zouden denken voor een nieuw Monopoly. 
En vreemd genoeg zijn het monumenten en geen straten waar zij aan denken. Daarom is alles op het nieuwe bord veranderd, behalve de stations en belastingen. Op een andere manier komen nu, van goedkoop naar duur, de promenades (zoals de Quais de Seine), de métro-stations (zoals Filles-du- Calvaire), de grote bruggen (de Passerelle des Arts), musea (Orsay), schouwburgen (het Olympia), scholen (Henri-IV), financiële oorden (la Défense) en tenslotte de monumenten, zoals de Eiffel Toren, die in de plaats van de Rue de la Paix komt . "Om over na te denken" (sic), de distributie van elektriciteit heeft ook plaats gemaakt voor télécoms.
Tenslotte stelt Hasbro "een verschuiving naar het oosten" vast. De prijzen in euro's zijn trouwens vermenigvuldigd met 10.000, waardoor vandaag de dag bijvoorbeeld het Stade de France (dat in de plaats kwam van de Avenue Matignon) 2.200.000 euro waard is.
Zonder nu precies te weten wat u gaat kopen, een wijk of slechts het monument (niet eenvoudig om bij de Notre Dame te bouwen) of iets anders, "Maar u bent ook niet de werkelijkheid aan het nabootsen" merken de mensen van Hasbro op. "Wij hebben nooit getracht uit te vinden of de Rue de la Paix 20 keer zoveel waard is als de Rue Lecourbe. U bent immers bezig een spel te spelen." 
Het is inderdaad waar dat in de werkelijkheid niemand ooit blij zal zijn een ritje naar de gevangenis te moeten maken.
                           

                                      "Een spel door de zeef gehaald door aardrijkskundigen"
                                      Commentaar op het vorige spel; zij stellen een eigen variant voor.  Aardrijkskundigen ontgaat het geografisch en sociaal overhoop gooien van Monopoly (oorspronkelijke versie) niet. En in het bijzonder waren het Marie-Françoise Fleury, leraar aan de Gagny en Hervé Théry, onderzoeker bij het CNRS, die het, een paar maanden geleden, in eenvoudige bewoordingen aangaven.
Het is schandalig dat de linker oever, de oever van "de cltuur en de instituten", slechts 4 straten heeft (Lecourbe, Avenue de Breteuil, Vaugirard en de Boulevard Saint-Michel) en 1 station (Montparnasse) op het bord heeft. Globaal gesproken zijn de "zaken- en handelswijken en de luxe wijken" oververtegenwoordigd.

Het Noorden (zoals wijk XVIII en XIX), Oosten (met wijk XX) en Zuiden van de hoofdstad (met de wijken XIII en XIV) komen in het spel niet voor. Nog verbazing wekkender: "er is geen enkele straat gekozen van de eilanden Saint-Louis en la Cité, historische centra van de hoofdstad". Zonder het bord geheel overhoop te willen gooien (waarom zou je de Bastille laten vallen? Die is niet een vertegenwoordigd), wilden Marie-Françoise Fleury en Hervé Théry toch wel veranderingen voorstellen, rekening houdend met de totaal gewijzigde grondprijzen en er bovendien voor zorgend dat de verschillende wijken beter vertegenwoordigd worden. In hun voorstel zou zodoende de Boulevard de la Chapelle de Rue de Courcelles vervangen, de Quai de Bercy zou de Rue de Paradis verdrijven, de Avenue du Général-Leclerc zou de Avenue de Neuilly begraven en de Avenue de Choisy zou de Avenue Mozart verjagen.

Overigens: Zoals in alle grote projecten zijn bepaalde keuzes disputabel. Vervanging van de Boulevard Malesherbes door de Boulevard Haussmann lijkt niet erg zinvol. Het zelfde geldt voor de Rue Saint-Antoine die wel wat te duur is om in de huid van de Rue Lecourbe te glijden. 
Zo zijn er vele discussies die veel langer kunnen duren dan één spel.