Home / Start
Back / Terug
Content

 

 


GB - Klassieke spellen

 

 

Presentation:
version 2000

Presentatie:
versie 2000

 

Aantal versies: 24

Uitgave: 26 februari, 2010
Aangevuld: 13 maart, 2012

Met dank voor hun medewerking aan Doug Kightley-UK, Jimmy Reus-NL, Theo Schermers-NL en Harold Lee-UK.

 

In alle spellen die door of namens Waddington (en later Hasbro) werden vervaardigd zijn de straten op het bord die van London, enwel vanaf GO:

Old Kent Road - Whitechapel Road - King Cross Station - The Angel Islington - Euston Road - Pentonville Road - In Jail - Pall Mall - Electric Company - Whitehall - Northumberland Avenue - Marylebone Station - Bow Street - Marlborough Street - Vine Street - Free Parking - Strand - Fleet Street - Trafalgar Square - Fenchurch St. Station - Leicester Square - Coventry Street - Water Works - Piccadilly - Go to Jail  - Regent Street - Oxford Street - Bond StreetLiverpool St. Station - Park Lane en Mayfair.  

NB:
1. De eerste rode straat heet op het bord vanaf het begin al uitsluitend Strand, maar heeft tot 1993 op de eigendomsbewijzen The Strand geheten.

2. Op de borden uit de begin periode waren de stations van de London North Eastern Railways (L.N.E.R.); later werd het British Railways.


 

 

 
Identificatie en plaatsing in de tijd

Helaas moet ik (en velen met mij) voor het plaatsen in de tijd van een oude uitgave uitgaan van hulpmiddelen als de waarden van gebruikte postzegels en de presentatie van het spel in een bepaalde periode.
Met de volgende gegevens kunt u vrij nauwkeurig de ouderdom van uw spel bepalen: 

In de eerste decennia stond aan het einde van de spelregels de vermelding dat "de makers graag uw vragen over Monopoly willen beantwoorden". Zij vragen daartoe een postzegel bij te sluiten. De waarde van deze postzegel loopt natuurlijk in de loop der tijd op. De posttarieven voor brieven waren in die tijden:
1½ d. :  vanaf januari 1937
2½  d.:  vanaf mei 1940
3 d.    :  vanaf oktober 1957
4 d.    :  vanaf mei 1965 
andere tarieven vanaf september 1968

In de jaren 50/60 ("overgangsperiode") wordt het copyright  van Parker Brothers op het bord vermeld en wordt de genoemde service niet meer verleend. De spellen krijgen een referentie nummer. 

Even nadat Monopoly in de USA door Parker Brothers in 1935 geïntroduceerd werd ging Waddington in Europa de London-versie verkopen, onder de vermelding “Trade Mark - Pat.app. for Nº 3796-36”. Deze patent-aanvraag is na de oorlog nog vele tientallen jaren op de bankbiljetten vermeld.

Het duurde vermoedelijk tot vlak vóór de 2de Wereldoorlog (1940-1945) voordat het Patent Nº  453689 verleend werd. Voor zover bekend is alleen op de bankbiljetten van de oorlogsuitgaven en die van vlak na de oorlog dit patent nummer vermeld.

Gedurende W.O. II werden de zg. War Time Packs, in sobere uitvoering, uitgegeven. Kenmerken hiervan zijn:
Géén dobbelstenen maar een draaischijfje (spinner).
Géén metalen lopers maar platte kartonnen figuurtjes in een houten voetje.
Gebruik van diverse papiersoorten voor de Chance- en Community Chest kaartjes.
Afwijkende kleuren van de bankbiljetten, gedrukt op wit papier.
In het doosje zit een “excuus-briefje” óf een overdruk op de Spelregels.
In 1948 werden de spoorwegen genationaliseerd en gingen British Railways heten. Voordien waren zij eigendom van de L.N.E.R.
Eind jaren 50 'begin jaren '60 waren wat ik zou willen noemen de “overgangsperiode”. 
Enerzijds wordt het “locomotievenplaatje van Waddington” nog gebruikt , terwijl anderzijds het copyright van Parker Brothers vanaf 1961 genoemd wordt. Op het doosje en het bord van de Engelse spellen verschijnt alleen de vermelding Trade Mark, al of niet met het nummer 711981.

(Op 21 juni, 2012 gaf Harold Lee - UK een meer gedetailleerde toelichting op de Patent nummers: 
Alle standard spellen uit de beginperiode hadden "Patent applied for 3796-36" op zowel het plaatje van de doos als het bord, als in het midden van het bord 
aan de speelzijde staan. Omstreeks medio/eind1939 werden de plaatjes op de doos en de buitenkant van het bord gewijzigd in "Patent 453689", terwijl het op de speelzijde  ongewijzigd "patent app. for" bleef.
Op de bankbiljetten bleef het nog voor 2 of 3 jaar  3797-36.
Bovengenoemde "patent application 3796-36" was gedaan door de Amerikaanse Parker Brothers (waarvan Waddington de sub licentie had verkregen) op 
7 februari 1936 en de datum van de toekenning van het patent, onder nr. 453689, was 16 september van dat jaar. Dit nummer werd echterpas in 1939 
in gebruik genomen.
IOmstreeks november 1952, toen het patent 453689 verliep, ging Waddington een nieuw UK Trade Mark (handelsmerk) voeren, gearchiveerd onder sectie 28, 
bordspellen. De vergunning werd verleend in juni 1954 onder nummer 711981. Dit nummer werd vrijwel meteen door Waddington in gebruik genomen op al 
hun Monopoly artikelen, terwijl het Amerikaanse patent nummer 453689 nooit meer werd gebruikt.Er was slechts een korte periode waarin alleen "Trade Mark" 
werd gebruikt, zonder enig nummer. Dit was kort voordat het nummer 711981 uitgegeven werd.
Het nummer 711981 is nog steeds geldig; het is vele malen verlengd en de huidige eigenaar is Hasbro. De volgende datum waarop de vergunning zal worden 
verlengd is 7 november 2021.)

In Nederland wordt dan alleen vermeld “Alle rechten voorbehouden - Gedeponeerd handelsmerk”.
In
Duitsland staat in de zelfde periode op de spellen “Alle Rechte vorbehalten - Marke und Modell Geschützt”.
En in Frankrijk heet dat “Tous droits réservés – Marque et modèle déposés”.

Vanaf 1961 wordt de invloed van Parker Brothers steeds duidelijker: Dit jaartal wordt op het middenveld van het bord genoemd en het “locomotievenplaatje”  verdwijnt. De lange doos met rood-wit-rode deksel vervangt het “mini-doosje”.


Het "Pat.Appl.For" doosje uit de jaren 30.Versie: "Standard set (7’6)" met Mini doosje, met los bord (1)
              
Trade Mark - Pat.app. for Nº 3796-36                                  
 Uitgever: John Waddington Ltd. - 1936
Afmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 3,3 cm
                       van het bord: 49 x 49 cm
Het spel:
Buiten Amerika was Engeland het eerste land dat in de dertiger jaren ook Monopoly spellen op de markt ging brengen. Net als in het land van oorsprong verschenen de eerste Engelse spellen als een los bord met een "mini doosje" voor de attributen. (Dit spel werd vóór de 2de Wereldoorlog ook in Nederland verkocht.)
Op het doosje staat het rode plaatje met "2 zwarte locomotieven, 2 huisjes en het £-teken door de middelste O, met de “voorloper van Suikeroompje” daarboven". Vooral interessant bij deze eerste spellen is wat er onder de 2de locomotief staat. Dat is bij de allereerste spellen Pat.app.for No. 3796-36, dat wil dus zeggen dat het een patent aanvraag van 1936 betreft. 

 

De bankbiljetten (54 x 102 mm) zijn herkenbaar als Monopoly geld, met in het midden een ellips met een groot getal dat daarbuiten nog 2x in een rechthoekje staat. Onder het Het "rode prijslijstje" uit de vooroorlogse spellen. getal staat "pat.app.for no.3796-36". Verder komen er nog een locomotiefje en een huisje in een rechthoekje op voor. De diverse waarden zijn in zwart gedrukt op wit papier.
De eigendomsbewijzen (63 x 80 mm) zijn rechthoekig. Opvallend is dat de huur op een onbebouwde straat bij alle 3 de gele straten gelijk is, enwel 
£ 22.

De beide kleine (11 mm) dobbelstenen zijn wit met zwarte stippen.

Op de spelregels staat ook alleen “Trade Mark - Pat.App.for No. 3796-36”.

Kenmerken van dit spel zijn:

De hoogte van het doosje is 33 mm.

De stations zijn van de L.N.E.R.

De Chance-kaartjes zijn geheel rood, de Community Chest-kaartjes zijn geheel geel.

Voor antwoord op vragen aan de fabriek “Please  enclose 1½d. stamp”.

In de cirkel op de bankbiljetten staat onder het grote getal de vermelding “ pat.app.for no.3796-36”.

De bankbiljetten zijn resp. in de waarden :   1  - 5 10 - 20 - 50 - 100 en 500.

De 6 lopers zijn van metaal en zijn resp.: hoed - strijkijzer - auto - boot - schoen en vingerhoed.

De huisjes en hotels zijn van mat hout.

 Dit is dus de Standard Set voor de prijs van 7’6, zoals genoemd in de rode (1937:creme en 1940: roze velletje) prijslijst die hierbij is afgebeeld.

                                 

 

"Pat.Appl.For" spel met Money Holder.Versie: "Standard set (7’6)" met Mini doosje, met los bord (2)
 
             Trade Mark - Pat.app. for Nº 3796-36
Uitgever: John Waddington Ltd. - 1936
Afmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 3,3 cm
                        van het bord: 49 x 49 cm
Het spel:
Dit spel blijkt een verkeerde aankoop te zijn geweest op één van de "Spiel Messes" in Essen - D, reden waarom er hier wel eens tot voorzichtigheid gemaand mag worden bij de aankoop van "een bijzondere uitgave"! 
Dit spel blijkt voor een belangrijk deel te zijn samengesteld en juist die 2 onderdelen die dit spel bij de aankoop zo interessant maakten blijken niet tot de accessoires van het oorspronkelijke "Mini doosje" te behoren:

          1. De 6 bijzondere lopers van metaal komen zeer waarschijnlijk uit een Zwitsers spel, want het zijn de voor de Zwitsere 
              spellen zo kenmerkende lopers: varken - aap - fles - geldbuidel - auto en klavertjevier.
(Volgens het “officiele” verhaal van 
              Parker Brothers zou Charles B. Darrow deze lopers gekozen hebben, omdat zijn vrouw een armband had met deze bedeltjes.)
 
              De juiste lopers bij dit spel behoren te zijn:
hoed - strijkijzer - auto - boot - schoen en vingerhoed.  

   De prijs van de Money Holder.2. De "Banker's tray" die op de samengestelde foto te zien is is waarschijnlijk een Amerikaanse versie en heeft niets 
       te maken met de
"Money Holder" ofwel "Monopoly Note Holder" 
       die genoemd wordt in
het rode prijslijstje. Dat is een uitgave van 
       Waddington.
       Dit doosje (afm. 300x75x47 mm) bevat een extra set bankblijetten, 
       4  goudkleurige kaarten (afm.
275x62 mm) en 24 kleine kaartjes 
       (afm.67x19 mm). De kleine kaartjes worden aan de lange kaart 
       vastgezet met elastiekjes, met de bankbiljetten ertussen. 
       Deze kaarten zijn bestemd voor de spelers, die daarop hun bankbiljetten op kunnen bewaren. 
       Deze doosjes werden alleen vóór W.O.II uitgegeven.

In zijn bericht van 12 maart, 2013, schreef Harold Lee: " Ik vermoedde dat deze "money note holders" werden gebruikt tot zeg 1942, uit voorraden die werden aangemaakt tot in 1937 en die in  Waddingtons ' magazijnen bleven liggen vanwege de slechte verkoop. De oorspronkelijke prijs, zoals die op een stickertje gedrukt staat, was 2/6, incl. belasting. Ik denk dat tegen 1942 de verkoopprijs, incl. belasting, opgelopen was tot 3/6. Ik heb zelf een spel met déze prijs geschreven over de oude prijs heen, waarschijnlijk door de verkoper óf door Waddington zelf."
De overige onderdelen van deze uitgave zijn geheel gelijk aan het eerder genoemde doosje (1).

 

Standard Set in lange, zwarte doos.Versie: "Standard set (10'6)" met bord in lange doos
             
  Trade Mark - Pat.app. for Nº 3796-36
Uitgever: John Waddington Ltd. - 1936
Afmetingen van de doos: 26,6 x 50,8 x 4,5 cm
Het spel:
De ietwat hoge doos heeft een
zwart deksel met het rode plaatje met "2 zwarte locomotieven, 2 huisjes en het £-teken door de middelste O, met de "voorloper van Suikeroompje" daarboven". Ook op dit spel staat “Pat. App. For No. 3796-36”, dat wil dus zeggen dat het patent nog niet verleend was.

In de binnendoos zitten 2 zwarte opvulstukken met daartussen een oranje bakje waarin nog eens een paar kleinere bakjes zitten voor het opbergen van de attributen. Op het grootste zwarte opvulstuk zit een sticker met de nuttige tekst "This platform may be used as a lid for the centre section containing money, tokens, etc.". De onderzijde van deze binnendoos is onbewerkt.
Het
opvallend zware bord weegt 685 g, terwijl bijvoorbeeld dat van de Europese spellen met ref.nr. 14535 van omstreeks 1996/97 slechts 352 g weegt, dus bijna de helft.
De
bankbiljetten zijn in de 7 waarden van resp.: £  1  - 5 10 - 20 - 50 - 100 en 500.
De geheel
rode Chance- en gele Community Chest-kaartjes hebben de rare maat van 47 x 90 mm. Ze hebben géén ronde hoeken en zijn niet genummerd. 
Bij de
eigendommen is de huur van de laatste (onbebouwde) straat altijd ietwat hoger dan de anderen, behalve bij de gele straten. Daar is de huur op Piccadilly, net als op de andere straten, £ 22.-. (Vanaf omstreeks 1961 wordt dit veranderd in £24.-.)
De
6 metalen lopers zijn de bekende vingerhoed - auto  - schoen - boot - strijkijzer  en hoed.
De huisjes en hotels zijn van mat hout.  
De bij het beschreven spel aanwezige
dobbelstenen zijn beide van transparant, rood bakeliet (een plastic van vóór WO II) met witte stippen.

De prijs van dit spel bedroeg in januari 2000 € 78.-.

 

Super Gold Set van voor W.O. II.Versie: "Super Gold Set (21'-)"- lange doos               
               
Trade Mark - Pat.app. for Nº 3796-36
Uitgever: John Waddington Ltd. - 1936

Afmetingen van de doos: 26,5 x 51,2 x 4,0 cm
Het spel:
Deze goudkleurige doos is duidelijk de "
Super Gold Set" die in het bovenstaande prijslijstje genoemd wordt. 

Het karton dat voor deze dozen gebruikt is is bekleed met een gestructureerd, goudkleurig papier. Op het deksel staat nu niet het rode "locomotievenplaatje", maar een heel bescheiden afbeelding van dit  plaatje als een blauw logo in de linker bovenhoek.
Dit logo komt ook weer terug op de goudenkleurige rugzijde van het bord.

De meest opvallende overeenkomst is wel
het gewicht van het bord. Het zware bord uit deze variant weegt nl. 696 g, dus vrijwel even zwaar als die uit vorengaande zwarte doos en ongeveer de helft lichter dan de moderne borden van 352 g. 
Een tweede overeenkomst tussen dit spel en de "Standard Set (10'6)" is het feit dat de binnendoos ook nu weer 2 opvulstukken bevat, die echter smaller zijn. Daardoor is er meer ruimte voor de stevige "Bankers Tray" (28,6 x 25,5 cm) met 10 vakjes, voor meer dan alleen de bankbiljetten.  De bakjes die bestemd zijn voor de kaartjes en de bankbiljetten hebben een rood lintje.

Gouden doos met Grand Hotels.De 7 heel mooie,  metalen lopers zijn resp. beker met paars glas - tram - hobbelpaard - ouderwetse auto - olielamp met groen glas - badkuip en kandelaar. (Bij één van de 2 spellen die ik ter beschikking had zat een zilverkleurig olifantje i.p.v. het hobbelpaard).                
Het tweede, komplete spel bevatte ook het rode prijslijstje.
De bankbiljetten zijn de bekende Monopoly-biljetten, gedrukt op gekleurd papier en voorzien van  de vermelding "patt. app. for n° 3796-36".
De huisjes en hotels (met goud opdruk Grand Hotel) zijn van glad, massief bakeliet en hebben géén overstekende dakranden en/of schoorsteen. 
(Sommige latere versies zijn minder verfijnd, kleiner, lichter, ongelijk van afmetingen, scherpere hoeken en randen, ruwe zijden, vaak donkere kleuren, waarbij de huizen een olijf-kleurig zweem hebben en de hotels kastanjebruin lijken en bovendien zonder Grand Hotel opdruk.)
De beide dobbelstenen zijn van rood bakeliet met witte stippen.
De lopers en de bakelieten huizen, hotels en dobbelstenen voor deze spellen werden geïmporteerd van Parker Brothers - USA.
In latere jaren zijn er in andere landen ook "gouden dozen" uitgegeven, die soms verbluffend veel overkomst vertonen met dit Engelse spel, zoals de Duitse uitgaven van omstreeks 1960 (zie aldaar).

Dit spel werd in juni 2000 op ebay  aangeboden  voor US$ 1,225.- .

 

De Luxe Presentation set- lange doos.Versie: "De Luxe Presentation (42'-)- lange doos   
              
Trade Mark - Pat.app. for Nº 3796-36
Uitgever: John Waddington Ltd. - 1936

Afmetingen van de doos: 26,7 x 50,8 x 4,0 cm
Het spel:
Het meest opvallende van deze "De Luxe" doos uit de serie van 4 verschillende uitgaven bij de start in 1936 in Groot- Brittannië is wel het krokodillenhuid patroon. Dat zit niet alleen op het deksel en de onderzijde van de doos, maar ook op de rugzijde van het bord en het harde kaft van de Spelregels.

Behalve de eigendomskaartjes en de Chance- en Community Chest-kaartjes, die allemaal goudkleurige randen hebben  zijn alle andere onderdelen, als de speciale lopers, bakelieten huisjes, hotels en dobbelstenen dezelfde als die van de Super Gold Set. Zelfs het bord weegt weer zo vreselijk zwaar
.

Ik heb geen idee waarom de oorspronkelijk prijs van dit mooie spel 2 keer zo hoog moest zijn als die van de Super Gold Set, behalve dan voor het speciale krokodillenhuid-papier en de misschien kleine oplage van deze uitgave? 

Dit spel werd in augustus 2005 op ebay  verkocht voor  voor US$ 2,025.- .

 

De Luxe Presentation Set 1936-vierkante doos.Versie: "De Luxe Presentation (42'-)- vierkante doos   
              
Trade Mark - Pat.app. for Nº 3796-36
Uitgever: John Waddington Ltd. - 193
8           
Afmetingen van de doos:
27,2 x 27,2 x 9,5 cm    
Het spel:
Deze vierkante broer van de hierboven genoemde lange doos is uit de verzameling van
David Miller-UK.
De hele buitenkant van de doos, zowel als grote delen van de binnenlaatjes en de achterkant van het bord, is bekleed met dit bijzondere papier van
krokodillenhuid (ook wel slangenhuid genoemd).
De hoogte van de doos wordt veroorzaakt door
2 laatjes (één met 8 vakjes en één met 9) en het 2x gevouwen bord daar bovenop. Op het zeer zware bord (840 g) staat Monopoly in goud gedrukt, net als op het deksel van de doos, op één van de kwart delen. Ook opvallend is de erg brede rand van krokodillenhuid-papier langs het bord.

Zoals in de lange doos met slangenhuid hebben ook hier weer
de eigendomskaartjes en Chance- en Community Chest-kaartjes goudkleurige randen.

Ik vind het leuk om nogmaals de mooie lopers, dobbelstenen en gebouwen te noemen: 
7 heel mooie, metalen lopers resp. beker met paars glas - tram - olifant - ouderwetse auto - olielamp met groen glas - badkuip en kandelaar.

Onderste lade in de doos en bakelieten gebouwen.De huisjes en hotels (met goud opdruk Grand Hotel) zijn van glad, massief bakeliet en hebben géén overstekende dakranden en/of schoorsteen. 
De beide dobbelstenen zijn van rood bakeliet met witte stippen.
 

De Spelregels zitten niet in een harde omslag. Voor een antwoord op vragen aan de fabriek wordt gevraagd een postzegel van 1½d. in te sluiten. Dit is een bevestiging dat het hier om een spel van vóór WO II gaat.

 

 

Eerste uitgave met vermelding van het pat.nr.Versie: Mini doosje - met los bord (1)    
               Trade Mark - Patent No. 453689                                     
Uitgever: John Waddington Ltd. -  ±1938
Afmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 3,3 cm
                        van het bord: 49 x 49 cm
Het spel:
Waarschijnlijk is het patent spoedig verleend, want nog vóór de oorlog verschenen de spellen met het patent no. 453689.
Ondanks dat het patent verleend is hebben de bankbiljetten nog de vermelding "pat.app.for no.3796-36".

 Kenmerken van dit spel zijn:  

De hoogte van het doosje is 33 mm.

De stations zijn van de L.N.E.R.

De Chance-kaartjes zijn geheel rood, de Community Chest-kaartjes zijn geheel geel.

Voor antwoord op vragen aan de fabriek “Please  enclose 1½d. stamp”.

In de cirkel op de bankbiljetten staat onder het grote getal de vermelding “pat.app.for no.3796-36”.

De bankbiljetten zijn resp. in de waarden :  1  - 5 10 - 20 - 50 - 100 en 500.

De lopers zijn van metaal en zijn de bekende: hoed - strijkijzer - auto - boot - schoen en vingerhoed.

De huisjes en hotels zijn van mat hout.  

 

                                                       
Af en toe verschijnen er artikelen over de met mystiek omhulde zijden Monopoly spellen die Waddington in de Tweede Wereldoorlog (1940 - 1945) maakte om geallieerde militairen uit Duitse kampen te helpen ontvluchten. Onderstaand artikel stond ooit in een Zuid Afrikaanse krant.
Elke Monopoholic moet dit fenomeen natuurlijk hier, in de Monopoly Lexicon, kunnen vinden. Vandaar dus!

Voor een vollediger beschrijving verwijs ik u toch graag naar Phil Orbanes' boek "Monopoly - The world's most famous game", hoofdstuk 8, "Watson's war", pagina's 88 t/m 92.


                                                                  "Monopoly hielp krijgsgevangenen te ontsnappen

Vanaf 1941 werd een toenemend aantal Britse piloten onvrijwillige gasten van het Derde Rijk en de Kroon zocht naar mogelijkheden om hun ontsnapping makkelijker te maken. Welnu, het is duidelijk dat één van de meest effectieve middelen voor dat doel een nauwkeurige kaart is. Niet alleen moet zo'n kaart niet alleen de weg wijzen, maar ook de onderduikadressen, waar de vluchtende krijgsgevangenen voedsel en onderdak kunnen vinden.

Kaarten van papier hebben grote nadelen: zij maken veel lawaai als je ze opent of opvouwt, zij slijten snel en als ze nat worden blijft er niets van over.

Iemand bij MI-5 (de Engelse geheime dienst) kwam op het idee om ontsnappingskaarten op zijde te drukken. Dat is duurzaam, kan tot een klein propje verfrommeld worden en net zo vaak geopend als nodig, terwijl het geheel geruisloos is.

In die tijd was er in Engeland slechts één fabrikant die de techniek van op zijde drukken had geperfectioneerd ... en dat was John Waddington, Ltd., de fabrikant van bordspellen.  Toen het door de overheid werden benaderd, wilde het bedrijf maar al te graag deze kleine bijdrage leveren aan de oorlogsinspanning.

Heel toevallig bleek Waddington ook de Engelse licentiehouder van het populaire Amerikaanse bordspel Monopoly te zijn. En alsof het zo moest zijn, 'spellen en tijdverdrijvers' was een categorie die geschikt bevonden was om toe te voegen aan HULP-pakjes die door het Internationale Rode Kruis naar krijgsgevangenen werden gestuurd.

Onder de strengste geheimhouding en in een goed bewaakte en ontoegankelijke oude werkplaats op het terrein van Waddington begon een groep medewerkers onder de strengste geheimhouding in veelvoud ontsnappingskaarten te maken, geschikt voor elke gebied in Duitsland of Italië waar geallieerde krijgsgevangenenkampen waren. Na een behandeling konden deze kaarten zodanig klein gevouwen worden dat zij écht in een loper van Monopoly pasten.

Naarmate zij meer ervaring kregen slaagden de knappe vaklieden bij Waddington erin om er nog aan toe te voegen::
1. Een loper met een klein magnetisch kompas
2. Een metaal-vijltje uit 2 delen dat makkelijk in elkaar geschroefd kon worden
3. Nuttige hoeveelheden echte Duitse, Italiaanse en Franse bankbiljetten in hoge waarden, verstopt ín de stapeltjes Monopolygeld.

Britse en Amerikaanse vliegtuigbemanningen werd, voordat ze voor de eerste keer op een missie gingen, verteld hoe zij een "bewerkt" Monopoly-spel konden herkennen, nl. aan een kleine rode stip, zodanig bewerkt dat het op een drukfoutje leek, in een hoek van het Vrij Parkeren veld.

Van het geschatte aantal van 35.000 geallieerde krijgsgevangenen die met succes ontsnapten werd waarschijnlijk eenderde bij hun vlucht geholpen door de bewerkte Monopoly-spellen. Iedereen die zó veilig thuiskwam was voor onbepaalde tijd geheimhouding verplicht, omdat de Britse Overheid dit hoogst succesvolle middel misschien nog zo kunnen gebruiken in een mogelijk volgende oorlog. Pas in 2007 werd dit verhaal vrijgegeven, toen de nog levende vaklieden van Waddington en de firma zelf tenslotte in het openbaar geëerd werden."

Reactie van Harold Lee, UK Monopoly researcher:

"Hoewel ik het niet helemaal eens ben met het bovenstaande blijft het verhaal wel fascineren. Dat er besprekingen met  Waddington zijn geweest lijkt waarschijnlijk, daar het wordt bevestigd door enkele ducumenten, maar geen enkel exemplaar van zo'n Monopoly spel is ooit boven water gekomen, zelfs niet na zoveel jaar. Hoewel er wel kaarten van zijde, kompassen en andere hulpmiddelen gemaakt zijn denk ik dat zij nooit daadwerkelijk in Monopolyspellen werden toegepast, want dat zou de vitale voedselpakketten van het Rode Kruis ernstig ondermijnd hebben. Schuilplaatsen zouden ook onveilig worden als hun adressen bekend zouden worden als gevangenbewaarders ook maar één enkel spel zouden ontdekken. Het lijkt nogal onwaarschijnlijk dat geen enkele van de 35000 spellen die onder de ontsnapte krijgsgevangenen zijn verdeeld het heeft overleefd of is gevonden en dat, ondanks dat er instructies waren gegeven dat alle overgebleven voorraden vernietigd moesten worden, er geen voorbeeld als bewijs bewaard is door de geheime dienst of Waddingtons.

Het totale aantal ontsnapte Britse krijgsgevangenen gedurende de hele oorlog ligt waarschijnlijk aanzienlijk lager dan dit getal van 35000.

                                                                                                                                                                      

 

 

Vroege oorlogsuitgave.Versie: Mini doosje -  met los bord (1a)    
               Trade Mark - Patent No. 453689
Uitgever: John Waddington Ltd. ±1941
Afmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 3,3 cm
                         van het bord: 49 x 49 cm
Het spel: 
Deze editie komt uit de verzameling van Harold Lee - UK.
Hoewel de meeste spellen normaal gekleurde balken hebben, kan deze editie het best getypeerd worden als de "error set", omdat het opvallende hier is dat er geen groene balk staat op de kaartjes van de eigendommen Regent-, Oxford- en Bondstreet. (Zie ook hoofdstuk "http://www.muurkrant.nl/monopoly/Druk-en-fabricagefouten.htm").

Kenmerken van deze editie zijn:

De hoogte van het doosje is 33 mm.  

Het plaatje op het deksel toont het patent number, net als de Spelregels.

Op de bankbiljetten staat daarentegen "pat.app.for no.3796-36". 

De eigendomskaartjes zijn tenminste aan één zijde gekarteld, met 48 ronde perforatiegaatjes.

De  Chance-kaartjes zijn geheel dof roze, de Community Chest-kaartjes zijn geheel geel.

Voor antwoord op vragen aan de fabriek “Please  enclose 1½d. stamp”.

TDe bankbiljetten zijn resp. in de waarden :  1  - 5 10 - 20 - 50 - 100 en 500.

De kartonnen schotjes in de binnendoos en het opvulstuk zijn wit.

De lopers zijn platte kartonnen figuurtjes op een voet van zwart hout.  De figuurtjes zijn: hoed - strijkijzer - auto - boot - schoen en hobbelpaard.

De huisjes en hotels zijn van mat hout.  

Twee houten dobbelstenen, maar geen draaischijfje.

 

Versie: “Mini doosje - met los bord (2) 
              
Patent No. 453689 - War Time Pack

Uitgever:
John Waddington Ltd. - 1943/46 
A
fmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 2,6 cm                         
                      
 van het bord: 48,5 x 48,5 cm
Het spel:
De spellen die gedurende de oorlog werden gemaakt waren eenvoudiger van uitvoering, zoals het roze papiertje
(bestaat ook als wit papiertje) verontschuldigend toelicht:

WAR TIME PACK

We regret that it has been necessary to make alterations to the component parts used in "Monopoly". The "trinkets" have been replaced by wood pieces.
A Spinner is substituted for the dice and other alterations made.
We have, however, turned out the best possible game under restrictive conditions, and we hope that you will obtain from the game the amusement and pleasure you did from your peace time "Monopoly".

John Waddington Ltd.

Behalve dat de bankbiljetten van zwart bedrukt wit papier van slechte kwaliteit werden gemaakt, werden de lopers samengesteld uit een kartonnen figuurtje en een voetje van zwart hout.
De Chance en Community Chest kaartjes werden van verschillend gekleurd papier en bovendien van papier van verschillende kwaliteit gemaakt. Dit werd waarschijnlijk veroorzaakt doordat het in de oorlog moeilijk was om het gewenste materiaal te verkrijgen.
In plaats van 2 dobbelstenen zit er bij dit spel dus een rood draaischijfje, waarop de maker zich verontschuldigt met "Owing to the difficulty of obtaining dice it has been necessay to include this substitute".

Alle onderdelen van een War Time Pack.Kenmerken van dit spel zijn:                                        

De hoogte van het doosje is 26 mm.

De stations zijn van L.N.E.R.

De Chance-kaartjes zijn geheel groen, de Community Chest-kaartjes zijn aan de tekstzijde wit en op de rug geel of blauw.

Voor antwoord op vragen aan de fabriek “Please  enclose 2½d. stamp”.

In de cirkel op de bankbiljetten staat onder het grote getal de vermelding patent no. 453689.

De bankbiljetten hebben afwijkende kleuren en zijn resp. in de waarden: 1 - 5 - 10  - 20 - 50 -100 en 500.  

De lopers zijn platte kartonnen figuurtjes op een voet van zwart hout.  De figuurtjes zijn: hoed - strijkijzer - auto - boot - schoen en hobbelpaard.

De huisjes en hotels zijn van mat hout.

 Een dergelijk spel werd in december 1999 op ebay verkocht voor US$ 104.50.

 

 

Mini-box uit bewezen 1946.Versie: :Mini doosje-  met los bord (5)                    
                 Patent No. 453689
- War Time Pack
Uitgever: John Waddington Ltd. - 1943/46
Afmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 3,3 cm
Het spel:
Spelregels in de gebruikelijke kleuren maar met WARTIME opdruk. Al weer een interessante War Time variant.

   In dit spel zit niet het verontschuldigende "roze papiertje" maar zijn de 
   Spelregels voorzien van een opdruk met de tekst:
   "NOTE Owing to wartime restrictions we have found it necessary 
    to use a different type of token.
" 

Met de laatste regel van het oranje velletje (dat soms avocado-kleurig is) van de spelregels wordt, naar mijn mening, het jaar van uitgave bevestigd, omdat heel vaak het nummer dat op een jaartal lijkt aan het eind van de Spelregels dat ook inderdaad is.

Bewijs van fabrikage in 1946.Maar Harold Lee - UK, onderzoeker en druk specialist, heeft een andere mening. Uit het vergelijken van de Chance-kaartjes en de tanding van eigendomskaartjes in de periode tussen augustus 1937 en 1948, concludeert hij dat het nummer "1946 J" waarschijnlijk niet verwijst naar het jaartal en zijn beste schatting is dat deze uitgave is vervaardigd tussen 1942 en 1946, hoogst waarschijnlijk rond 1943.

Kenmerken van dit spel zijn:

Dit spel heeft zowel een War Time draaischijfje als 2 witte dobbelstenen met zwarte stippen (soms zijn ze van hout).

De stations zijn van L.N.E.R. 

De Chance kaartjes zijn vaal, dof roze, de Community Chest kaartjes zijn citroengeel , beiden 90 mm lang.

Voor antwoord op vragen aan de fabriek “Please  enclose 2½d. stamp”.  

In de cirkel op de bankbiljetten staat onder het grote getal de vermelding pat. app. for 3796-36 (er zijn echter ook spellen met de vermelding van het patent nummer).

De bankbiljetten zijn van zwart bedrukt, gekleurd papier, zoals in het begin. Zij zijn in de waarden:  1 - 5 - 10 - 20 - 50 -100 en 500.

De lopers zijn 6 vreemde, houten pionnen van ong. 4 cm lang.

De huisjes en hotels zijn van mat hout. De kleur van de hotels varieert van rood tot lichtbruin.

Er is ook een lichtgroen papiertje met de "Spelregels voor het verkorte spel" (soms ook in oranje of wit).

Op het plaatje aan de buitenkant van het bord staat het Patent No. 453689, terwijl op de speelzijde staat.

Lopers uit "64 Milestones" ook voor Monopoly.

In febr. 2009 meldde Harold Lee al weer een interessante ontdekking over dit Monopoly-spel:
Deze "vreemde, houten pionnen" worden ook gebruikt in het spel van Waddington, genaamd 64 Milestones dat in 1939 werd gemaakt (patent aangevraagd per 16 mei 1938). Het gaat over stelletjes die in het leven mijlpalen bereiken, zoals diploma's op de universiteit of in het huwelijk treden.
Er zijn  5 tengere lopers voor hem en 5 ietwat forsere figuren voor de andere sexe. Ook nog een vreemd figuurtje (de witte), voor een oneven speler. Ik neem aan dat Waddington, bij gebrek aan regelmatige aanvoer van de standaard kartonnen lopers besloot om deze te gebruiken als aanvulling op hun standaard lopers voor hun vroege versies van de War Time edities.

 

 

Bijzondere Kans- en Algemeen Fonds kaartjes.Versie: Mini doosje - met los bord (3)
               Patent No. 453689
- War Time Pack 
Uitgever: 
John Waddington Ltd. - ±1945                     
Afmetingen van het doosje:
16,1 x 19,2 x 2,6 cm
                       
 van het bord: 48,5 x 48,5 cm
Het spel:
Doug Kightley wees mij op deze interessante versie: Enerzijds heeft het nog de lopers met zwarte voetjes en andere typisch War Time Pack kenmerken, maar anderzijds zitten bij dit spel al weer dobbelstenen i.p.v. het draaischijfje. Ook zit er in deze doos een reklame velletje met andere spellen van Parker Brothers.
Dit alles doet daarom vermoeden dat dit een uitgave is van vlak ná de oorlog.

Doug geeft als toelichting bij dit spel:

Reklame foldertje in een naoorlogse doos. “Mijn ouders kochten het nieuw in Gibraltar, toen mijn vader daar was gestationeerd als militair in … 1948. Zij gebruikten het spel om de andere 
leden van zijn regiment  (the Royal Engineers) en hun vrouwen te vermaken.”

Aan het einde van de spelregels staat, behalve het verzoek om een postzegel van 2½d. bij te sluiten als u vragen heeft, ook nog een codenummer 4390H. Volgens Harold Lee - UK, betekent dit dat de Spelregels in ±1943 gedrukt werden.)

 Kenmerken van dit spel zijn:

De hoogte van het doosje is 26 mm.

De stations zijn van L.N.E.R. 

De Chance-kaartjes zijn geheel groen en hebben een korrelige structuur, de Community Chest-kaartjes zijn aan de tekstzijde wit en 
op de rug crême

Voor antwoord op vragen aan de fabriek “Please  enclose 2½d. stamp”.  

In de cirkel op de bankbiljetten staat onder het grote getal de vermelding patent no. 453689.

De bankbiljetten zijn resp. in de waarden :  1 - 5 - 10 - 20 - 50 -100 en 500.

De lopers zijn platte kartonnen figuurtjes op een voet van zwart hout.  De figuurtjes zijn: hoed - strijkijzer - auto - boot - schoen en hobbelpaard.

De huisjes en hotels zijn van mat hout.

De beide dobbelstenen zijn 15 mm, gemaakt van een crême-kleurige, harde plastic en hebben ringetjes als ogen.

 

Variant (6) of ±1948.Versie: “Mini doosje -  met los bord (4)                  
               Patent No. 453689
                                                    

Uitgever:
John Waddington Ltd. - ± 194
6
Afmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 2,6 cm
Het spel:
Nog een Mini Doosje dat kort na W.O.II  is gemaakt.

Kenmerken van dit spel zijn:

De stations zijn van L.N.E.R. 

De Chance kaartjes zijn door en door rood, de Community Chest kaartjes zijn door en door blauwgroen

In de cirkel op de bankbiljetten staat onder het grote getal de vermelding patent no. 453689.

De bankbiljetten zijn in kleur gedrukt op wit papier. De waarden zijn :  1 - 5 - 10 - 20 - 50 -100 en 500.

De lopers zijn platte kartonnen figuurtjes op een voet van zwart hout.  De figuurtjes zijn: hoed - strijkijzer - auto - boot - schoen en hobbelpaard.  

The houses and hotels are of  dull wood.  

Beide dobbelstenen zijn wit met zwarte stippen.

 

Lopers met gekleurde voetjes.Versie: :Mini doosje-  met los bord (6)                    
                 Patent No. 453689 
Uitgever: John Waddington Ltd. - ±1948
Afmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 2,6 cm
                        van het bord: 49 x 49 cm
Het spel:
Ná de oorlog werden de lopers op houten voetje nog enige tijd gevoerd, maar in ze werden iets aantrekkelijker gemaakt door gekleurde houten voetjes te gebruiken.

 Kenmerken van dit spel zijn:

De stations zijn van British Railways.

De Chance-kaartjes zijn geheel oranje, de Community Chest-kaartjes zijn geheel blauw.

Voor antwoord op vragen aan de fabriek “Please  enclose 2½d. stamp”.

In de cirkel op de bankbiljetten staat onder het grote getal de vermelding patent no. 453689.

De bankbiljetten zijn resp. in de waarden :  1 - 5 - 10 - 20 - 50 -100 en 500.

De lopers zijn platte kartonnen figuurtjes op een voet van gekleurd hout.  De figuurtjes zijn: hoed - strijkijzer -  auto -  boot -  schoen en hobbelpaard.

De groene huisjes en rode hotels zijn van mat hout.

   

Trade mark versie van even na de oorlog.Versie: "Mini doosje" - zwart - met los bord
               Trade Mark
Uitgever: John Waddington Ltd. - ±1956
Afmetingen van het bord: 16,1 x 19,2 x 2,6 cm
                     van het bord: 49 x 49 cm
Het spel:
De enige verschillen tussen dit zwarte doosje en het hiervoor beschreven rode doosje zijn:

Noch op het deksel, noch op het bord komt het nummer 711981 voor. 

Van de beide dobbelstenen is er 1 blauw met witte stippen en de andere rood.

 

 

 

 De attributen uit de jaren 50.Versie: “Mini doosje- rood - met los bord
              
Trade Mark - 711981

Uitgever: John Waddington Ltd. - ±1957                   
Afmetingen van het doosje: 16,1 x 19,2 x 2,6 cm
                       van het bord: 49 x 49 cm
Het spel:
In deze uitgave komt het nummer 711981 voor op zowel het rood /witte “locomotievenplaatje” op de rugzijde van het bord als midden op de speelzijde, onder het
£-teken.

 
Kenmerken van dit spel zijn:

De stations zijn van British Railways.  

De huur van de onbebouwde Piccadilly is gelijk aan die van de beide andere straten, slechts £22.-.

De Chance-kaartjes zijn geheel geel, de Community Chest-kaartjes zijn geheel roze.

Voor antwoord op vragen aan de fabriek “Please  enclose 3d. stamp”.

In de cirkel op de bankbiljetten staat onder het grote getal geen enkele vermelding.

De bankbiljetten zijn resp. in de oude waarden en kleuren:   1 - 5 -10 - 20 - 50 - 100 en 500.

De lopers zijn platte metalen figuurtjes op voet.  De figuurtjes zijn: buldozer - tank - auto - motor met berijder - elektrische loc  en galjoen (goud, gesloten zeilen).

De groene huisjes en rode hotels zijn van mat hout.

 Het beschreven spel heeft 1 rood en 1 wit dobbelsteentje van 12 mm.

 

Witte doos met bord en mapje van de Spelregels.Versie: Witte, lange doos - De Luxe, zonder ref.nr.
               Trade Mark 711981
Uitgever: ohn Waddington Ltd. - ±1957
Afmetingen van de doos: 51,5 x 27 x 6 cm
Het spel:
Dit spel is uit de verzameling van David Miller - Morecambe - UK.
Dit spel zou best eens één van van de eerste lange dozen in Engeland ná W.O.II kunnen zijn. De toevoeging "DeLuxe" duidt,
zoals gebruikelijk, op de lange doos versie, tegenover de Mini doosjes.

Bij de overall-foto:
De binnendoos van de set wordt niet getoond, alleen de met goudpapier beklede Banker's tray met alle attributen. Dit bakje wordt in het midden van de lange binnendoos gehoudendoor 2 kartonnen opvulstukken. Het bord is gevouwen en laat de witte rugzijde zien. Het staat vóór het witte deksel van de doos.
Het totale gewicht van deze erg zware doos met inhoud is 2,685 kg, waarvan het gewicht van het bord  510 g is (bijna net zo zwaar als de borden van de Standaard- en Super Gold Set uit 1936, zie aldaar.)

< Detailfoto, die laat zien dat ook de kaartjes van déze uitgave goudkleurige randen heeft. 
Overigens: De witte loper is een luchtschip
In febr. 2009 heeft Harold Lee - UK ontdekt dat het witte luchtschip afkomstig is van het Waddington spel dat Astron heet en gemaakt is in 1955. 

Het kan heel goed per ongeluk in de Monopoly doos terecht zijn gekomen, maar het kan ook bewust gedaan zijn om een versie met meer lopers uit te geven.

Kenmerken van dit spel zijn:

Monopoly staat in open letters boven het "locomotievenplaatje" in het midden van het bord.

De doos, het bord en de omslag van de Spelregels zijn allemaal bekleed met hetzelfde "imitatie-leder" papier. 
Zij hebben ieder een gouden Monopoly sticker met het "
locomotieven-plaatje”.

Het Spelregels-mapje bevat zowel de gewone Spelregels als de Verkorte Spelregels die zijn gedrukt op glanzend, super wit papier. 
Ook op de Verkorte Spelregels staat het volledige Monopoly logo. 

De Chance-kaartjes zijn door-en-door geel , de Community Chest-kaartjes zijn door-en-door roze, alle twee met ronde hoeken.

De bankbiljetten zijn in zwart gedrukt op gekleurd papier, in de waarden:   1 - 5 -10 - 20 - 50 - 100 en 500.  

Deze witte-dozen edities moeten 7 lopers hebben. Het zijn platte metalen figuurtjes op voet. De figuurtjes zijn: luchtschip (wit) - buldozer - tank - automotorfiets met berijder - elektrische loc  en galjoen (goud, open zeilen).  Noot: Andere edities hebben het galjoen met gesloten zeilen.)

De huisjes en hotels zijn van wit plastic met resp. een groen en  rood overhangend dak en "Made in France" op de onderkant.

De dobbelstenen zijn resp. blauw en rood met witte stippen.

 

First long box red-white-red lid, ±1957Versie: Lange Rood-Wit-Rode standaard doos - 1ste editie
              Trade Mark 711 981
Uitgever: John Waddington Ltd. - ±1957
Afmetingen van de doos: 25,7 x 50,2 cm
Het spel:
Het was Harold Lee - UK die mij vandaag, 24 jan. , 2012 wees op deze heel bijzondere uitgave!
Deze eerste uitgave van de lange doos met het rood-wit-rode deksel is daarom zo bijzonder omdat het nog het "locomotievenplaatje" toont, hetgeen een typisch kenmerk van Waddington is. Dat betekent dus dat het een spel van vóór 1961 is, het jaar van het nieuwe Parker Brothers copyright.

Andere kenmerken van dit spel zijn:

De blauwgroene, kartonnen inlage die zodanig gevouwen is dat er 7 vakjes ontstaan voor de accessoires.

De 7 lopers zijn dezelfde als die van de andere uitgaven uit deze periode, nl.: Platte metalen figuurtjes op een voet. De figuurtjes
zijn
luchtschip (wit)(ontbreekt hier) - buldozer - tankauto - motor met berijder  - elektrische loc en galjoen (goud, met open zeilen). 
Noot: Bij andere edities heeft het galjoengesloten zeilen.

Houten huisjes en hotels.

 

Tekst op onderzijde van de doos.Versie: Standaard, zonder ref.nr.
Uitgever: John Waddington Ltd. - 1961/1966
Afmetingen van de doos: 25,7 x 50,2 cm
Het spel:
In eerste instantie lijkt dit spel erg op die volgens Ref.#402 uit de zelfde tijd. Daarom heeft het geen zin om een foto van het deksel te tonen. Interessanter is wat de onderkant van de doos laat zien (zie foto). Het vertelt, in grote letters, waar het spel over gaat.

De hoogte van het deksel is bij dit spel weer gelijk aan die van de binnendoos.
In het midden van het bord staat Monopoly met open letters en de lopers zijn dezelfde. Maar de rug van het bord is zwart. De inlage van de binnendoos is van wit plastic en heeft 7 vakjes voor de accessoires. Er staat ook op "One of the Waddington's wonderfull games".
De bankbiljetten vermelden geen enkel  nummer onder het grote getal in de cirkel. 
De Kans- en Algemeen Fonds kaartjes zijn resp. door en door lichtgeel en lichtroze.
De plastic huizen en hotels hebben weliswaar een dakrand maar geen schoorsteen.

Het spel was "manufactured in Great Britain".

 


Standaard doos uit beginperiode van de lange dozen.Versie: Standaard, zonder ref.nr.
Uitgever: John Waddington Ltd. - ±1962
Afmetingen van de doos: 25,7 x 50,2 cm
Het spel:
Het was Daniel van Zoelen - NL die mij wees op deze "lange doos" uit de beginperiode, die vrijwel identiek is aan de hiervoor genoemde.

Binnendoos met papieren bakjes en 2 blauwgroene opvulstukken.Waarschijnlijk zijn deze zg. "rode dozen" met de 2 blauwgroene, opvulstukjes van karton en de 6 papieren bakjes voor de attributen, voorlopers van de hiervoor genoemde uitgave met plastic inlage, die dus op ca. 1965 gedateerd moet worden.

Omdat de hierna genoemde DeLuxe Editie, met zijn 6 kleine, geel gekleurde bakjes geschat is in ca. 1962 te zijn uitgegeven, moet déze uitgave dus ook uit dat jaar zijn.

 

 

 

 

Waddintons Deluxe ±1962.Versie: Waddington DeLuxe Editie - brons-kleurig, met
              zilveren schubben
 - Regd Trade Mark
Uitgever: John Waddington Ltd. - ±1962
Afmetingen van de doos: 25,7 x 50,8 cm
Het spel:          
Dit spel is uit de verzameling van David Miller - Morecambe - UK.
Deze vroege uitgave in een lange doos, met zijn ongewone uiterlijk  heeft duidelijk de kenmerken van de "overgangsperiode", zoals: 

De groene Waddingtons loc die terug rijdt.

De dubbele namen op de velden, is typisch voor Waddingtons.

Slechts een heel klein zwart vierkantje op het Super Tax veld, is typisch voor Waddingtons.

Er staat geen “locomotievenplaatje” meer op het middenveld van het bord.

Onder het woord Monopoly in open letters staat nu de copyright 1961 van  Parker Bros..

De vraag “Please  enclose 3d. stamp” om een antwoord op vragen te krijgen, aan het eind van de Spelregels, is een tweede indicatie dat dit spel uit het begin van de jaren zestig is.                                            

De 6 zeer unieke lopers.Het brons en zilverkleurige deksel heeft een heel speciale Waddingtons stickers, met aan de bovenkant het logo van "Suikeroompje tussen 2 loc's en het  £-teken", terwijl het zwarte veld het bord toont.

Bij nadere beschouwing moet deze feestelijk uitziende, zilveren, sprankelende doos met zijn 6 gooudkleurige en met (nep) juwelen belegde unieke lopers (wereldbol, schrijfmachine, draaischijf-telefoon, mandje met bloemen, paardenhoofd en de (Parker Brothers') schoen) zijn uitgegeven ter ere van een zeer bijzondere gelegenheid, misschien wel de viering van Waddington's 25ste jaar van verwantschap met Parker Brothers? 

De binnendoos bevat 6 bakjes, 1 opvulstuk met 6 bakjes voor de lopers en een Banker's tray
De  Chance- kaartjes zijn door en door lichtbeige; de Community Chest- kaartjes lichtrose.
De bankbiljetten zijn in zwart gedrukt op gekleurd papier. 
De plastic huisjes en hotels zijn hol en hebben overhangende daken.
Er is 1 blauwe dobbelsteen en 1 rode, beide met witte stippen.

Monopoly Deluxe, met carrousel.Versie: Monopoly Deluxe, zonder Ref.Nr.
Uitgever: John Waddington Ltd. - 1972
Afmetingen van de doos: 27,0 x 51,5 cm
Het spel:
Dit spel lijkt zéér sterk op het Nederlandse spel dat, eveneens in 1972, uitgegeven werd door Clipper Games & Toys B.V.

Op het mahonie-kleurige deksel staat het bord in goudopdruk afgebeeld, binnen het veld van 2 vierkanten, zoals wij dat kennen van de Europese spellen die vanaf 1961 in Frankrijk gemaakt werden. Eveneens in goud opdruk is het logo van "2 locs met Suikeroompje" met daaronder het £-teken. Verder verraadt het deksel reeds dat er een carrousel in de doos zit voor het overzichtelijk bewaren van de eigendomsbewijzen van de bankier.
In de binnendoos zitten 2 vakkeninlagen van zwart plastic: 1 voor de bankbiljetten en 1 voor de carrousel, de 6 "gouden" lopers, de huizen en hotels, de kaartjes en de dobbelstenen.
Op de onderzijde van de binnendoos staan duidelijke afbeeldingen van: de carrousel, de lopers en de vakkeninlage voor de bankbiljetten.
De gele Chance- en roze Community Chest kaartjes zijn, zoals gewoonlijk, niet geïllustreerd.
De bankbiljetten zijn van dun papier, waarvan de achterzijde bedrukt is met het eerder genoemde logo met Suikeroompje.
De plastic huisjes zijn groen en de hotels zijn rood. Beiden hebben zij alzijdig overhangende daken en een schoorsteen.

Het spel was "made in Great Britain".

 

Versie: Monopoly Deluxe - bruin lederen koffertje
              "Registered Trade Mark"
Uitgever: Parker Brothers - 1975
Afmetingen van het koffertje: 9,8 x 54,6 x 4,4 cm
Het spel:
Dit spel is eigendom van Caroline en Ruud Jonker
Oud-Karspel - NL.
Gezien de werkelijk luxe uitvoering van dit Deluxe spel neem ik aan dat dit een uitgave is ter ere van het 40 jarig bestaan. Het laatste copyright jaar dat op het middenveld van het bord wordt genoemd is echter nog steeds 1961. De rugzijde van het bord is bruin leder.

In het koffertje zitten weer 2 vakkeninlagen, maar nu van lichtbruin plastic: 1 voor de bankbiljetten en 1 voor de carrousel, de 6 "gouden" lopers, de huizen en hotels, de kaartjes en de dobbelstenen. De vakjes voor de huizen en hotels zijn afgesloten met een transparant dekseltje. Evenals bij de spellen van andere landen uit deze periode zijn de houten huisjes en hotels samengesteld uit een wit onderstuk en resp. een groen en rood dak.
De huur van de onbebouwde Piccadilly is nog gelijk aan die van de beide andere straten, slechts £22.-. De hypotheekzijde van de eigendomsbewijzen is rood.
De gele Chance- en roze Community Chest kaartjes zijn, zoals gewoonlijk, niet geïllustreerd. Alle kaartjes, ook de eigendomsbewijzen,  hebben een gouden randje en zijn geplastificeerd. Er zitten 2 spare cards bij. 
De bankbiljetten zijn in zwart gedrukt op dun, gekleurd papier, waarvan de achterzijde bedrukt is met het logo "Suikeroompje tussen 2 locs en £-teken". De waarden zijn resp.: 1 - 5 -10 - 20 - 50 - 100 en 500
De beide dobbelstenen zijn wit met zwarte stippen.

Het spel was "made in Great Britain".


GB standaard, ref.402Versie: Standaard, Ref. # 402
Uitgever: Waddingtons House of Games Ltd. - ±1984
Afmetingen van de doos: 25,7 x 50,3 cm
Het spel:
Harold Lee -UK heeft vastgesteld dat deze lange doos een uitgave uit 1984 is, ondanks dat de spelregels het jaar1972 vermelden, hetgeen dus betekent dat er 1972 een zeer grote voorraad spelregels gedrukt is, ofwel zijn deze oude spelregels op een andere manier in dit spel terechtgekomen

De rugzijde van het bord is rood. Het slappe deksel van de doos is in de voor Waddingtons zo kenmerkende kleuren rood - wit - rood, met het logo "Suikeroompje tussen 2 locs en £-teken" in de bovenste rode band.

Het bord heeft nog steeds de duidelijke kenmerken van de "overgangsperiode", zoals: 

De groene Waddingtons loc die terug rijdt.

De dubbele namen op de velden is typisch voor Waddingtons.

Slechts een heel klein zwart vierkantje op het Super Tax veld is typisch voor Waddingtons.

Er staat geen “locomotievenplaatje” meer op het middenveld van het bord.

Onder het woord Monopoly in open letters staat nu de copyright 1961 van  Parker Bros..

Dit deksel is 5 mm hoger dan de binnendoos. Waarom? De rugzijde van het bord is rood. 
In de witte, slap plastic inlage zitten 8 vakjes voor de toebehoren.
De 6 zwaar-metalen lopers zijn resp.: boot - auto - hoed - hond - schoen en strijkijzer. De gele Chance- en roze Community Chest kaartjes zijn niet geïllustreerd. Opvallend is dat dit spel 2 blanko reserve- kaartjes heeft voor zowel de eigendomskaartjes, Kans- en Algemeen Fonds kaartjes.
De huur van de onbebouwde Piccadilly is nog gelijk aan die van de beide andere straten, slechts £22.-.  
De bankbiljetten zijn in zwart gedrukt op dun, gekleurd papier, waarvan de achterzijde bedrukt is met het logo "Suikeroompje tussen 2 locs en £-teken". De waarden zijn resp.:
1 - 5 -10 - 20 - 50 - 100 en 500

De plastic huisjes zijn groen en de hotels zijn rood. Beiden hebben zij alzijdig overhangende daken en een schoorsteen.
De beide dobbelstenen zijn zwart met gouden stippen.

Het spel is "manufactured in England".

 

Standaard GB, ref.44021 Versie: Standaard, Ref. # 44021(1)
Uitgever: Waddingtons Games Ltd. - ±1986
Afmetingen van de doos: 26,1 x 50,3 cm
Het spel:
Op het stevige rood - wit rode deksel verschijnt (het nieuwe!) Suikeroompje uit de O van Monopoly, terwijl het oude logo met "Suikeroompje tussen 2 locs met het £-teken" alleen nog op de randen voorkomt. 
Ook nu weer is er een hoogteverschil tussen deksel en binnendoos van zelfs 8 mm. Is dit wellicht ter bescherming van de binnendoos? In deze binnendoos zit een rode vakkeninlage met 8 vakjes.
De 6 zwaar-metalen lopers zijn resp.: boot - auto - hoed - hond - schoen en strijkijzer. De gele Chance- en roze Community Chest kaartjes zijn niet geïllustreerd. 
De huur van de onbebouwde Piccadilly is nog gelijk aan die van de beide andere straten, slechts £22.-.  
Ook bij dit spel zijn 2 blanko reserve- kaartjes voor zowel de eigendomskaartjes, Kans- als Algemeen Fonds kaartjes.
De bankbiljetten zijn in zwart gedrukt op dun, gekleurd papier, waarvan de achterzijde bedrukt is met het logo "Suikeroompje tussen 2 locs en £-teken". De waarden zijn resp.: 1 - 5 -10 - 20 - 50 - 100 en 500
De plastic huisjes zijn groen en de hotels zijn rood. Beiden hebben zij alzijdig overhangende daken en een schoorsteen.
De beide dobbelstenen zijn rood met witte stippen.

Enkele verschillen met het spel Ref # 402 uit dezelfde periode zijn:

De rode letters van het woord Monopoly op het deksel zijn voorzien van een blauwe rand.

De eigendomskaartjes zijn rechthoekig, dus geen afgeronde hoekpunten.  

Op de rug van de Chance- en Community Chest-kaartjes staat bovendien nog "Monopoly-Registered Trade Mark" en "©All Copyrights Reserved". 

Bij deze kaartjes is een klein, uitgeknipt bonnetje "Packing Slip No." met 3 handgeschreven nummers gevoegd.

Op de rand van het deksel staat o.a. "All Copyrights reserved. Made and printed in Great Britain".

 

 

Your comments and/or additional informations will be highly appreciated! Only then this catalogue remains interesting! So please do send a message to:
Uw opmerkingen en/of aanvullingen worden zeer op prijs gesteld! Zo blijft deze catalogus actueel! Neemt u dan ook gaarne contact op met:

albert c. veldhuis
Zoetermeer - The Netherlands
e-mail: worldofmonopoly@gmail.com
(Nederlands,,Deutsch,Français,Magyar)