|
Aantal versies: 25
1ste uitgave: 27
maart, 1997
Bijgewerkt: 27 april, 2012
|
De vroege Finse Monopoli uitgaven van Parker Brothers/Hasbro
werden uitgegeven door de Zweedse licentiehouder Alga,
voortgekomen uit
de nauwe banden die Finland altijd gehad heeft met Zweden. Bovendien is Zweeds
de moedertaal van ong. 5.5%
van de Finse bevolking. Daarom waren de eerste Monopoli
uitgaven tweetalig, maar later verschenen de spellen alleen nog in het
Fins.Voor de een of andere (nog) onduidelijke reden werd Alga's heerschappij
tijdelijk onderbroken door een firma met de naam
Kuvataide OY.
Tegenwoordig distribueert Hasbro Nordic, met zijn vestiging in Glostrup -
Denemarken, alle spellen, die overigens in de grote
Europeese fabriek in
Waterford, Ierland gemaakt worden.
Vanaf Lähtö/Gå zijn alle velden van de tweetalige spellen:
Korkeavuorenkatu/Högbergsgatan
- Yhteismaa/Allmänning (Algemeen Fonds) - Kasarmikatu/Kaserngatan
- Tulovero/Inkomstskat (Inkomsten Belasting) - Linjuri
Asema/Buss
Station - Rantatie/Strandvägen
- Sattuma/Chans (Kans) - Kauppatori/Salutorget
- Esplanaadi- katu/Esplanadgatan
- Vankilassa käynti/I fängelse På besök (In de Gevangenis)
- Hämeentie/Tavastvägen -
Vesijohtolaito/Vattenledningsverket (Waterleiding) - Siltasaari/Broholmen
- Kaisaniemenkatu/Kaisaniemigatan - Sörnäisten
Asema/Sörnäs
Station (een Metro Station) - Liisankatu/
Elisabetsgatan - Yhteismaa/Allmänning - Snellmaninkatu/Snellmansgatan
- Unioninkatu/Unionsgatan - Vapaa Pysäköinti/Fri
Parkering (Vrij Parkeren) - Lönnrotinkatu/
Lönnrotsgatan - Sattuma/Chans - Annankatu/Annegatan
- Simonkatu/Simonsgatan - Rautatie
Asema/Järnvägs Station (Station)
-
Mikonkatu/
Mikaelsgatan - AleksanterinkatuAlexandersg.
- Sähkölaitos/Elektricitetsverket (Electriciteits
Bedrijf) - Keskuskatu/Centralgatan
- Mene vankilalaan/Gå till
fängelset (Ga naar de Gevangenis)
- Tehtaankatu/Fabriksgatan - Eira/Eira
- Yhteismaa/Allmänning - Bulevardi/Bulevarden
- Tavara Asema/Gods Station (Vrachtstation) -
Sattuma/Chans
- Mannerheimintie/Mannerheimvägen - Lisävero/Extra
Skatt (Extra Belasting) en Erottaja/Skillnaden.
(N.B.: In de vooroorlogse editie(s) was er geen Mannerheimintie, maar een
Heikinkatu. De
straat werd in 1812 de Henrikinkatu /Henriksgatan genoemd, naar minister Robert
Henrik Rehbinber. In 1935 werd het de Heikinkatu en in1942 de Mannerheimintie
naar de “oorlogsheld” C.G.
E. Mannerheim.)
De straten op het bord van Parker/Hasbro zijn natuurlijk ook uit de
hoofdstad Helsinki:
Korkeavuorenkatu - Yhteismaa
(Algemeen Fonds) - Kasarmikatu
- Tulovero (Inkomsten Belasting) - Pasilan Asema
- Rantatie - Sattuma (Kans)
- Kauppatori - Esplanadi
- Vankilassa käynti (In de Gevangenis) - Hämeentie
- Sähkölaitos (Electriciteits Bedrijf) - Siltasaari
- Kaisaniemenkatu - Sörnäisten Asema
(een MetroStation) - Liisankatu
- Yhteismaa - Snellmaninkatu - Unioninkatu
- Vapaa Pysäköinti (Vrij Parkeren)
- Lönnrotinkatu - Sattuma - Annankatu
- Simonkatu - Rautatie Asema (Station)
- Mikonkatu
- Aleksanterinkatu
- Vesijohtotaitos (Waterleiding) - Keskuskatu
- Mene vankilalaan (Ga naar de Gevangenis) - Tehtaankatu
- Eira - Yhteismaa - Bulevardi
- Tavara-Asema (Vrachtstation) - Sattuma - Mannerheimintie
- Lisävero (Extra Belasting) en Erottaja.
Versie: Monopoli/Monopol -
klein, zwart doosje met los bord (1)
Uitgever: A.B.Finska Alga/Helsinki *
O.Y.Suomen Alga/Helsingfors - Tilgmann - ±1939
Copyright. A-B Alga Stockholm
Afmetingen van het doosje: 19,5 x 16,2 cm
van het losse bord: 49 x
48 cm
Het spel:
Dit spel is eigendom van Heikki Pietarinen -SF. Zijn moeder kreeg
dit
spel in 1939, dus vóór de oorlog.
Hoewel Heikki de kleine doos van dit spel niet meer heeft is de uitgever
ongetwijfeld die van de editie uit 1948 die hierna aan de orde komt.
Anderzijds is de leeftijd ervan bepaald door het feit dat de eerste straat
van
de laatste kleurgroep Heikinkatu heet, d.w.z. dat het spel uit de
periode
tussen1935 en 1942 stamt.
Een ander opvallend punt is dat de kleurenbalkenvan de
eigendommen smaller zijn dan gewoonlijk. Deze kaarten hebben
ronde hoeken.
Zoals was te verwachten is de huur van de
onbebouwde gele
straat Keskuskatu
hetzelfde
(mk. 4.000) als op de andere
gele
straten. Deze fout ontstond bij het
begin van dit spel in 1935 (de Atlantic City editie van America) en werd consequent
in alle andere lander doorgevoerd. Deze huur werd spoedig na 1985 aangepast,
d.w.z. ietwat duurder gemaakt.
Andere kenmerken van dit spel zijn:
| De Sattuma/Chans kaartjes (afm.: 52x90mm) zijn licht-
roze,
de Yhteismaa/Allmänning kaartjes zijn lichtgeel.
De valuta is in de Finse tekst van de kaartjes in SMK
(Suomi Marka?)
en in the Zweedse in FMK (Finska Marka?). |
| De 7 bankbiljetten zijn soms in kleur gedrukt op
wit
papier en soms in black op gekleurd papier. De
waarden zijn resp.: 100
- 500 - 2,000 - 5,000 - 10,000
-
20,000 en 100,000
mk.
Twee van de kleine veldjes laten een elektrische loco-
motief zien, terwijl de
andere 2 iets laten zien dat misschien
een hotel kan zijn? |
| Er zijn 6 lopers die bestaan uit gekleurde
damstenen. |
|
De huisjes en hotels
zijn van dof hout hout. |
| De kleine, wit plastic dobbelstenen hebben zwarte
stippen.
|
Versie: Monopoli/Monopol - klein, zwart
doosje met los bord (2)
UItgever: A.B.Finska Alga/Helsinki *
O.Y.Suomen Alga/Helsingfors - Tilgmann - 1944
picture of the BOX
Copyright. A-B Alga Stockholm
Afmetingen van het doosje: 19,5 x 16,2 cm
van
het losse bord: 49 x
48 cm
Het spel:
Dit
spel is ook eigendom van Heikki Pietarinen-SF.
Dit spel moet in 1944 uitgegeven zijn, of misschien iets later,
wat op de bodem van de doos staat “to
jjyrki at Christmas 1944“.
Op het plaatje van het deksel staat slechts de naam Tilgmann,
reden om aan te nemen dat dit spel is uitgegeven door A.B.Finska Alga.
Binnen 5 jaar ná de eerste uitgave werd de naam van het voorlaatste eigendom
veranderd in Mannerheimintie, naar
de Finse oorlogsheld C.G.
E. Mannerheim.
Behalve het feit dat de huur van de onbebouwde gele eigendommen van deze editie
ook voor alle
3 de straten gelijk is, blijkt het Mikonkatu eigendomskaartje een misdruk te
zijn: er ontbreekt degele
balk.
Bijna
alle andere attributen zijn dezelfde als die uit het spel van1939, nl.:
| De Sattuma/Chans kaartjes (sizes: 52x82 mm) zijn lichtroze,
de Yhteismaa/Allmänning kaartjes zijn lichtgeel.
Nu is de valuta alleen in MK in beide talen op de kaartjes. |
| De 7 bankbiljetten zijn soms in kleur gedrukt op
wit papier en soms in zwart op gekleurd papier.
De waarden zijn resp.: 100
- 500 - 2,000 - 5,000 - 10,000
- 20,000 en 100,000 mk.
Twee van de kleine veldjes laten een elektrische locomotief zien, terwijl de
andere 2 iets laten zien dat misschien
een hotel kan zijn? |
| Er zijn 6 lopers die bestaan uit gekleurde
damstenen. |
|
De huisjes en hotels
zijn van dof hout hout. |
| De kleine, wit plastic dobbelstenen hebben zwarte
stippen.
|
Versie: Monopoli/Monopol -
klein, zwart doosje met los bord (1)
Uitgever: A.B.Finska Alga/Helsinki * O.Y.Suomen Alga/Helsingfors - Tilgmann -
1948
Copyright. A-B Alga Stockholm
Afmetingen van het doosje: 19,5 x 16,2 cm
van het bord: 49 x 48 cm
Het spel:
Dit is een grappig verhaal over hoe tenslotte alle stukjes van een onderzoek in
elkaar passen!
Risto Kallio uit Finland wees mij enige tijd geleden op dit tweetalige
Monopoli spel, waarvan hij alleen het bord had. Omdat ik juist bezig
was met het schrijven van hoofdstuk Zweden, met de hulp van David Miller uit
Engeland, die veel vroege Zweedse uitgaven heeft, werd het duidelijk dat dít
spel grote overeenkomsten vertoonde
met de Zweedse spellen uit de periode 1937
till ±1950, omdat:
Risto
legt uit: Bij het oude, centrale busstation van Helsinki staat de tekst Linjuri
Asema. Asema
betekent Station, terwijl Linjuri staat voor Bus. In feite is Linjuri een soort
bijnaam voor een bus, want de juiste vertaling van bus in het Fins is
Linja-auto. Het woord Linjuri wordt vandaag de dag niet meer gebruikt. (Dat zou
ook de reden kunnen zijn geweest waarom dit station is vervangen door de Pasilan
Asema in latere edities.)
Maar
toen vond David Miller opeens een compleet spel op de veilingsite
tradera, met hetzelfde bord als dat van Risto.
Net als in de begindagen van de Amerikaanse en Engelse spellen bestaat het hele
spel uit een klein doosje voor alle accessoires, zoals daar zijn: de
eigendomskaartjes, de Sattuma- en Yhteismaa kaartjes,
bankbiljetten, huizen en hotels, lopers en dobbelstenen en een los bord.
Op het deksel en het middenveld van het bord staat een plaatje met 2 grote
torens, waarvan de linker die van het Torni Hotel is en de rechter het
hoofdstation voorstelt. Daartussen staan 2 mannen onder de Monopoli-boog, maar,
in tegenstelling tot het plaatje op de Zweedse uitgaven, zijn het deze keer een verkeersagent
die de weg vrij,
in plaats van een "verkoper die een verkoopcontract overhandigt aan de
koper". Deze plaatjes zijn typerend voor de interpretatie van Monopoly door
de ontwerpers van Alga.
Aan
het einde van beide Spelregels vinden we dat Tilgmann de fabrikant is en het
jaar van uitgave 1948! Bovenaan de Spelregels staat "Ett Alga-Spel".
De speelzijde van het bord is geelachtig
groen en de rugzijde kan zwart óf wit zijn. De
vouw staat loodrecht op de eerste zijde.
De eigendomskaartjes (95x83 mm) hebben ronde hoeken. Zij zijn wit,
terwijl de hypotheek informatie op de rugzijde in het rood
staat. De huur voor de onbebouwde gele
straat Keskuskatu hetzelfde (mk. 4.000) als voor de andere gele
straten.
De Sattuma kaartjes (82x52 mm) zijn door en door donkerroze,
de Yhteismaa kaartjes erg
lichtgeel.
Er zijn slechts 6 Monopoly bankbiljetten (95x52 mm), soms in kleur
gedrukt op wit papier en soms in zwart op gekleurd papier. De waarden
zijn resp.: 100
- 500 - 2.000 - 5.000 - 10.000
- 20.000 en 100.000.
Maar het is zeer waarschijnlijk dat een 7de biljet van in
dit onderhavige spel ontbreekt.
De dofhouten huisjes zijn lichtblauwgroen,
de hotels rood. Dit spel had slechts 3
schaakpionnen van gekleurd hout als lopers.
Beide dobbelstenen zijn van bruin hout
en hebben witte stippen.
Deze editie werd in februari 2008 verkocht op www.tradera.com
voor 162,- kr. (€ 17,40).
Versie: Monopoli/Monopol -
klein, zwart doosje met los bord (2)
Uitgever: Kustantamo (uitgever) Kuvataide OY - Helsinki -
OY Tilgmann AB - 1954
Afmetingen van het doosje: 19,5 x 16,2 cm
van
het losse bord: 49 x 48 cm
Het spel:
Dit is een andere interessante uitgave die Risto Kallio - SF tegenkwam.
Het jaar van uitgave stond aan het eind van het velletje met deSpelregels. Deze
spelregels
verwijzen in het geheel niet naar Alga.
Deze tweetalige uitgave lijkt heel sterk op die uit 1948, maar déze is
niet uitgegeven door Alga maar een firma genaamd Kuvataide OY. Het is echter nog
steeds
vervaardigd door Tilgmann, de firma die ook de Monopoli editie van 6 jaar
geleden maakte!
Alleen
de naam van de fabrikant wordt op het deksel genoemd en een klein, rood
logo van Kuvataide, de uitgever.
Het plaatje van de sticker op het deksel is dezelfde als die van de Alga editie.
Het ontwerp van het bord en de illustraties daarop zijn niet veranderd.
Alleen de achtergrondkleur van de speelzijde
veranderde een beetje naar lichtblauwgroen
en de kleuren van de balken op de eigendommen zijn ietwat afwijkend.
Het is
opvallend om te zien dat het "bellen en sterren"-ontwerp nog niet is
gebruikt, maar dat zou expres gedaan
kunnen zijn door de nieuwe uitgever?
De
eigendommen, Sattuma (Kans)- en Yhteismaa
(Algemeen Fonds)- kaartjes, zowel als de huizen
en hotels zijn precies
hetzelfde als in de
eerdere editie.
De 7 bankbiljetten zijn bijna volgens het Monopoly-ontwerp, d.w.z. een
centrale ellips met een groot getal en de woorden
Monopoli en Monopol en 4
kleine rechthoekjes met een getal.Hier wijken de biljetten af van van de échte
Monopoly biljetten
uit die periode, want déze rechthoekjes tonen 2x een
electrische locomotief en 2x een onduidelijk plaatje, terwijl het zou
moeten
zijn: getal - oude locomotief - huisje en weer een getal. De waarden zijn resp.:
100
- 500 - 2.000 - 5.000 - 10.000
-
20.000 and 100.000.
Er zijn slechts 5 houten damschijven als lopers in dit spel, al weer een
opvallende afwijking t.o.v. wat in Zweden gebruikelijk was.
De dobbelstenen zijn wit met zwarte stippen.
Versie:
Monopoli - witte doos, Art.nr.1807 (1)
"Algan
kuuluisa liikemiespeli koko perheelle"
(Alga's beroemde zakenman's spel voor de hele familie)
© Parker Brothers Inc., USA och AB Alga Sweden (alleen op
het bord)
Uitgever: Parker Bros.Inc./AB Alga Sweden - OY Fenno/Alga AB - ±1976
Afmetingen van de doos: 28,0 x 42,3 cm
van het bord: 41,7 x 42,5 cm
Het spel:
Dit spel is eigendom van Päivi Martikainen - SF.
Deze nieuwe en kleurrijke lange doos is om een aantal
redenen interessant, nl.:
|
Het is weer een uitgave van Alga, nu in samenwerking
met de Finse firma Fenno. |
|
Dit is de eerste keer dat het formaat van de doos zodanig is
dat het bord er in past. |
|
Vanaf 1961 begon Parker Brothers hetzelfde ontwerp toe te
passen voor zijn standaard Monopoly uitgaven over de hele
wereld. Het witte deksel toont een "bord in een groen
in een blauw veld" met de rode
Monopoli balk. (De Zweedse
ontwerpers hebben echter een fout gemaakt, want het bord in het groene
veld is het Zweedse bord, dus met de straten van Stockholm en Gå,
in plaats
van Lähtö). In het blauwe
veld staat een rood logo van OY
Fenno/Alga AB.
In de linker benedenhoek staat de naam van de firma, terwijl in de rechter
benedenhoek een rood vierkant staat met
de voorloper van "Suikeroompje".
Boven de rode balk staat Parker
Bros./Alga's slagzin in lichtblauwe
letters. |
|
Hoewel de invloed van Parker toenam ging het ontwerp van het bord juist
meer van het Parker ontwerp afwijken:
Om het verschil tussen 2 groepen
straten met eenzelfde kleur aan te geven worden de kleuren van 1 groep
afwijkend
gemaakt door bellen, sterren en lijnen. De
tekst op de eigendommen staat er 2x op, opdat het van alle kanten gelezen
kan worden. Overigens: déze uitgaven zijn niet meer tweetalig.
Bij de foto:
In het Parker ontwerp heeft de groep straten vóórafgaand aan de
Gevangenis-hoek gele
balken en de groep om de hoek
groene.
Niet zo in het Alga ontwerp.
Op het Vesijohtotaitos (Waterleiding)-veld
staat een badkuip in plaats van een kraan. (Op het Sähkölaitos
(Electriciteitsbedrijf)-veld echter staat nu al een
lamp, hoewel niet die van Parker.)
Op de Yhteismaa (Algemeen Fonds)-velden
staat
een zwarte §.
|
|
Op het speelveld van het bord staat 2x het
plaatje van het wandelende Suikeroompje en het rode
Fenno/Alga logo.
|
De
huur op de onbebouwde Keskuskatu (de laatste straat vóór
Ga-terug-naar-de-gevangenis) is nog mk 400, hetgeen hetzelfde is
als op de andere 2 straten van deze groep.
De afmetingen van de oranje Sattuma-
en blauwe Yhteismaa-kaartjes zijn 50
x 75 mm.
De 5 kleine Alga bankbiljetten (50x87 mm) zijn éénzijdig bedrukt
op gekleurd papier. In het midden staat de waarde in grote cijfers en
daaronder het neutrale NO. 123456789. De waarden zijn resp.: 10
- 200 - 500
- 2000 en 10.000.
De 6 lopers zijn de bekende schoen - hond - strijkijzer -
hoed - boot en auto, maar gemaakt
van grijs plastic. Dit was erg ongebruikelijk
en daarom misschien extra
interessant voor verzamelaars?!
Versie: Monopoli - witte doos, Art.nr.1807 (2)
"Algan
kuuluisa liikemiespeli koko perheelle"
(Alga's beroemde zakenman's spel voor de hele familie)
Uitgever: Parker Bros.Inc./AB Alga Sweden - OY Fenno/Alga AB - 1977
Afmetingen van de doos: 28,0 x 42,3 cm
van het bord: 41,7 x 42,5 cm
Het spel:
Dit spel is eigendom van Kimmo en Minna Vaskimo in Zoetermeer -
NL.
Deze uitgave is in alle details exact gelijk aan het eerder
genoemde spel. De enige uitzondering zijn de lopers die nu van lichtmetaal
zijn.
Gezien de grote gelijkenis van deze witte doos met die van Art.Nr.92110/1 van
slechts enkele jaren later is het interessant om deze twee te vergelijken.
Het deksel:
Parker Bros. nr.92110/1
|
Alga nr.1807
|
Doos is langer
|
Doos is breder
|
In het rode
vierkant met Suikeroompje staat het nummer 77314
|
Naast het rode
vierkant met Suikeroompje zijn géén locomotiefjes
|
In de linker benedenhoek staat de Parker spiraal
|
In het blauwe veld
staat het Fenno/Alga logo
|
Foto van het bord komt overeen met het werkelijke bord
|
Foto van het bord komt niet overeen met het
werkelijke bord
|
Het bord:
Parker Bros. nr.92110/1
|
Alga nr.1807
|
Afmetingen: 49 x 49 cm
|
Afmetingen: 41,7 x 42,5 cm
|
Rugzijde is rood
|
Rugzijde is wit met groene
vlekken
|
Monopoli staat in gesloten, zwarte
letters op het groene middenveld,
evenwijdig aan zijde 1
|
2x een plaatje met Monopoli in open
letters boven Suikeroompje, die tussen huizen loopt, met het
Fenno/Alga logo daaronder, op een geelgroen
bord
|
Op de Algemeen Fonds-velden staat de bekende blauwe
schatkist
|
Op de Algemeen Fonds-velden staat een zwarte §
|
De kleurenbalken van de eigendommen zijn zoals
gebruikelijk
|
De kleurenbalken van de eigendommen zijn volledig
anders
|
Op de stations staat de zwarte Parker
locomotief
|
Op 3 stations staat een rode
trein met elke keer andere mensen; op het 4de staat een goederen-
wagon met bagage ervoor
|
In de Gevangenis zit een boef achter tralies |
In de Gevangenis ontvangt de boefeen bezoeker in
een zwart pak |
Op Vrij Parkeren heeft de rode
auto witte banden |
Op Vrij Parkeren staat een witte open auto naast een
parkeerbord |
Op Waterleiding staat een witte kraan show a white cock |
Op Waterleiding staat een badkuip |
Op het Ga-naar-de-gevangenis-veld staat een blauwe
politieagent met fluitje |
Op het Ga-naar-de-gevangenis-veld brengt een
pilitieagent een man met witte hoed op |
De Spelregels zijn gedrukt op de binnenzijde van het
deksel, hetgeen erg handig is, want zó kunnen ze niet verloren raken.
Er staat niets op de onderkant van de doos.
Over Lähtö ontvangt u mk 4.000. De huur op de onbebouwde Keskuskatu is
nog mk 400.
De afmetingen van de oranje Sattuma-
en blauwe Yhteismaa kaartjes zijn 50
x 75 mm.
De 5 kleine Alga bankbiljetten (50x87 mm) zijn éénzijdig bedrukt
op gekleurd papier. IIn het midden staat de waarde in grote cijfers en
daaronder het neutrale NO. 123456789. De waarden zijn resp.: 10
- 200 - 500
- 2000 en 10.000.
De 6 lopers zijn de bekende schoen - hond - strijkijzer -
hoed - boot en auto.
Versie:
Monopoli - Standaard editie, Art.Nr.92110/1
"Rek. tavaramerkii"
"Marknadeföres av PlayMix AB 28300 0696" (op de markt
gebracht door PlayMix AB)
Uitgever: Parker Bros./PlayMix AB - ±1980
Afmetingen van de doos: 26 x 51 cm
Het spel:
Deze uitgave heeft geen enkele "ondertitel" meer boven de rode
balk op het deksel. Anderzijds heeft het duidelijk de Parker Spiraal in
de linker benedenhoek staan.
Hoewel het laatst genoemde copyright jaar op het bord 1961 is is
het toch zéér waarschijnlijk dat dit spel pas veel later is uitgegeven.
Vergeleken met dezelfde
uitgaven in andere landen, waar de binnendozen
aanvankelijk slechts gedeeltelijk een kartonnen opvulstuk hadden en de rode
plastic inlage, met 13 vakjes, die veel
later kwamen, dateer ik deze uitgave in
±1980.
Onder de rode balk op het deksel
staat een plaatje van Suikeroompje in een rood
blokje, met daarin het nummer 77314 en een blauwe
Parker locomotiefje links
en rechts van dit blokje.
Op de onderkant van de doos staat een zwart/wit foto van de zg.
uitvinder Charles B. Darrow met het bijbehorende onjuiste verhaal.
Op het middenveld van het groene
bord met rode rugzijde staat Monopoli
in gesloten, zwarte letters evenwijdig aan zijde 1. Over Lähtö ontvangt
u mk 4.000.
Op de rugzijde van de lichtblauwe Sattuma
kaartje (55x85 mm) en lichtroze Yhteismaa
kaartjes staat een repeterend patroon van loc-Suikeroompje-loc.
De rugzijde van de eigendomskaartjes met ronde hoeken (55x85 mm) is wit en
bedrukt met rode tekst. De huur van het
onbebouwde Keskuskatu
is mk 400.
Op de 7 Monopoly-bankbiljetten (50x95 mm) staat de vermelding
“pat.app.for N°3796-36”. Zij zijn in kleur gedrukt op wit papier en
de waarden zijn: 50 - 200
- 500 - 1.000 - 5.000
- 2000 en 10.000.
De 8 lopers zijn de bekende: schoen - hond - kruiwagen -
strijkijzer - hoed - boot
- auto en vingerhoed.
De groene huisjes en rode
hotels zijn van hol plastic en hebben overhangende daken. Alleen de
huizen hebben schoorstenen.
De dobbelstenen zijn rood met gele
stippen.
Deze uitgave werd "Printed in France - F".
De prijs bedroeg in november 1985 US$ 40,-.
Versie:
Standaard Monopoly, ref.1111 690224-SF
Uitgever: Parker Bros./Kenner - 1985
Afmetingen van de doos: 26 x 51 cm
Het spel:
Merk op dat in deze uitgave Monopoly met een y is geschreven.
Evenals in andere landen is met deze uitgave een kleurrijker
ontwerp ingevoerd. Onder de rode balk,
met daarin Monopoly in witte letters, staat het laatste deel
van de 4de
zijde.
Op rand van het deksel staat 4x de rode Monopoly
balk.
De binnendoos heeft een stevige inlage van rood
plastic, verdeeld in 13 vakjes voor de bankbiljetten en de andere attributen.
Er staat niets op de onderzijde van de doos.
Op het blauwgroene bord staat het
woord Monopoly (met Suikeroompje) in gesloten letters, in een kader,
schuin over het middenveld. Op de rugzijde van
de blauwe
Sattuma kaartjes (55x85 mm) en roze Yhteismaa
kaartjes staat een repeterend patroon van loc-Suikeroompje-loc. De
eigendomskaartjes
met ronde hoeken (55x85 mm) hebben een witte rugzijde, bedrukt
in rood.
De huur van de onbebouwde Keskuskatu
is nog steeds mk 400.
De namen van de straten worden op de velden nog steeds 2x genoemd.
Op de bankbiljetten staat in de cirkel "Monopoli® - Monopoly® -
Monopol®" en "Copyright 1935 by Parker Brothers USA".
De 7 waarden zijn resp.: mk 20 - 50 -
100
- 500 - 1.000
- 2.000
en 10.000.
De 8 lopers zijn van metaal en zijn nu weer: schoen - hond
- kruiwagen - strijkijzer - hoed - boot
- auto en vingerhoed.
De groene, plastic huisjes hebben een
schoorsteen, de rode hotels niet.
De dobbelstenen zijn rood met gele
stippen.
Deze editie is in Frankrijk vervaardigd,
zoals het tweetalig (Engels en Frans) gedrukt staat in een klein cirkeltje op de
rand van het deksel.
Versie: Standaard Monopoli, ref.001111 690187
Uitgever: Parker Bros./Kenner - 1985
Afmetingen van de doos: 26 x 51 cm
Het spel:
Dit spel is eigendom van William Moore - SF.
Deze versie heeft precies het zelfde bord en attributen. Maar het spel heeft wel
een ander referentienummer, dus moet er een verschil zijn. En dat is er
dus ook. Terwijl de andere uit dezelfde periode op de Amerikaanse wijze gespeld
is, is deze weer op z'n Fins gespeld.
William zocht naar meer verschillen. Hij vond ze echter niet. Maar hij vond wel
2 fouten die waarschijnlijk door de Franse ontwerpers (?) gemaakt zijn, want
deze spellen werden in Frankrijk gemaakt:
|
Op het bord is één van de stations correct
geschreven als Rautatie Asema. Maar op het overeenkomstige kaartje
staat het verkeerd als Rautatieasema (één woord). |
|
Er staat een spelfout (in het Engels) midden op het bord. De
copyright tekst luidt: "The distinctive design of the game board, as
well as.... are trademarks of Parker Brothers, division of Kenner
Parker Toys Inc. for it's real estate trading game and game
equipment... etc, etc. Dat behoort te zijn: "..... for its real
estate trading game ....".
|
Het blijkt dan dat:
-
De stations in alle eerdere en latere uitgaven op dezelfde
wijze zijn geschreven op zowel het bord als de eigendomskaarten.
-
Het bord van déze uitgave hetzelfde is als die van ref.
690224 dat dezelfde spelfout in de copyright tekst heeft.
Versie:
Pocket magneet, rood mapje, barcode nr. 440235
Uitgever: Parker Bros./Gilco Ltd./PlayMix - Vantaa - 1991
Afmetingen van het opengevouwen bordje: 176 x 216 mm
Het spel:
Hoewel op het bordje 1985 genoemd staat als laatste copyright jaar is deze
variant pas omstreeks 1991 uitgegeven, daar alle soortgelijke spellen in die
tijd in Japan werden vervaardigd.
Het kleine bordje zit in een rood
mapje ter grootte van een zakagenda. Dit mapje zit in een doosje dat
aan de voorzijde een venster heeft. Daarin verschijnt bij opbergen, de
goudkleurige Monopoly balk van het mapje. De attributen zitten in een houder van
transparant plastic. De afmetingen van alle onderdelen zijn gering, nl.van:
| de eigendomsbewijzen: 45 x 52 mm |
| de Sattuma en Yhteismaa kaartjes: 25 x 44 mm |
| de bankbiljetjes: 25 x 47 mm |
| de witte dobbelsteentjes: 5 x 5 x 5 mm |
Alleen de 8 lopers, de groene huizen
en de rode hotels zijn platte
vierkantjes die op het bord kleven. Voor het geld en de kaartjes zijn geen
voorzieningen getroffen, zodat e.e.a. dus maar in de hand moet worden gehouden?
Een niet erg praktisch spel dat toch wel in een verzameling aanwezig moet zijn.
De prijs bedroeg in augustus 1995: FIM 53,- (€ 9,40).
Versie:
Junior - Fins, ref.054106/SF/2.92
Uitgever: Tonka/Hasbro Brio Scandinavia - Vantaa - 1992
Afmetingen van de doos: 23,5 x 46,0 cm
Het spel:
Net als bij het spel voor de volwassenen gaat het er om zoveel mogelijk
geld te verdienen. Als 1 van de spelers al zijn geld heeft uitgegeven moeten de
andere
spelers hun geld tellen om te kijken wie er heeft gewonnen.
De rug van het bord is blauw,
evenals de plastic vakkeninlage van deze lange doos. Het bord is vertikaal
gevouwen. Op de onderkant van de doos staat
een zwart/wit foto
van het speelbord en alle attributen. Het geld bestaat uit eenzijdig
bedrukte biljetten van 1 tot 5, met in het middenveld Herra Pennosen
(Suikeroompje)
in verschillende situaties.
Er kunnen 4 kinderen tegelijk spelen, want er zijn 4 auto's, resp. geel,
rood, blauw
en groen. De kassa's die
bij de aanvang van het spel worden uitgedeeld,
hebben dezelfde 4 kleuren. Het
spel heet een dag-naar-de-kermis en is in 20 tot 30 minuten uitgespeeld.
Je gaat met Herra Pennosen naar de achtbaan, goochelaar, waterglijbaan,
botsauto's, poppenkast, minigolf, enz. Tijdens het spel koop je kassa's
voor de attracties zodat die jouw eigendom worden. Als je 2 attracties van
dezelfde
kleur hebt, moet er dubbel worden betaald. Er zijn 6 Kans
velden, waar kaartjes getrokken kunnen worden met opdrachten als "Ga naar
de waterglijbaan" en "Betaal 3 mk
en neem de kermistrein naar de
WC". De afmetingen van deze kaartjes zijn 55 x 84 mm.
Dit spel was "Made in Ireland".
De prijs bedroeg in augustus 1995: FIM 219,- (€ 38,60).
Versie:
Standaard, ref. 06951SF
Uitgever: Parker Bros./Hasbro Scan.AS - 1993
Afmetingen van de doos:26 x 51 cm
Het spel:
Dit is een spel uit de fabriek in Ierland. Het heeft daarom, net als de
spelen in de andere Europese landen, op het deksel de 4de zijde van
het speelbord, met daarop
de verzameling attributen op een groene
achtergrond.
De rugzijde van het bord is rood,
evenals de plastic vakkeninlage van de binnendoos. Schuin over
het lichtgroene middenveld staat nu de rode
balk met daarin, in witte letters, Monopoly, terwijl Suikeroompje uit de
middelste O komt.
Op de onderzijde van de doos staat de bekende kleurenfoto van het
lachende gezin dat meer naar elkaar kijkt dan naar het spel.
De rugzijde van de Sattuma-kaartjes heeft een rode
opdruk met een ?, terwijl de Yhteismaa-kaartjes
blauw bedrukt zijn met de bekende
geldkist in een cirkel.
De 10 lopers van zwaar metaal ("made in China") zijn resp.:
hoed - kruiwagen - schoen - auto - kanon - ruiter-te-paard - vingerhoed -
strijkijzer - boot en hondje.
De groene plastic huisjes hebben een
schoorsteen, de rode hotels niet.
Versie:
Standaard, ref. 14535/109
Uitgever: Parker Bros./Hasbro DK - 1996
Afmetingen van de doos: 26,8 x 40,3 x 5,3 cm
van het bord: 25,2 x 25,2 cm
Het spel:
(Het nummer 109 in de referentie is Hasbro's landennummer voor Finland).
Opvallend aan dit spel zijn de nieuwe afmetingen van de doos. Hasbro laat
weten dat dit te maken heeft met de "standaardisatie" van de
afmetingen van hun spellen. Hiermee verdwijnt dus de lange doos, die wij tot nu
toe steeds standaard hebben genoemd. De op het deksel afgebeelde
dobbelstenen tonen nog steeds 3 en 5.
In deze nieuwe doos zit één rode, plastic
bak met afwijkend gevormde vakjes voor het geld en de
eigendomsbewijzen van de bank. Het bord is
in vieren gevouwen. De rugzijde is rood, de
spelzijde is blauwgroen.
Het spel is in Ierland vervaardigd en dús heeft het weer een foto van een
lachend gezin op de onderkant staan. Op het bord liggen de mooie Sattuma-
en Yhteismaa-kaartjes
van dit spel.
De bankbiljetten zijn van het nieuwe model, d.w.z. met een zwarte
band met daarin "Monopoly met Suikeroompje" in de bovenzijde van de
cirkel en, bijna onzichtbaar, de opmerking "1996 Tonka Corporation".
Prijzen van de eigendommen zijn nooit opgetrokken en over Lähtö ontvangt u nog
steeds 4.000 mk.
De 10 lopers zijn van tin (zonder vermelding "made in China").
De groene, plastic huizen hebben een
schoorsteen, de rode hotels
niet.
Versie:
Junior - Fins, ref.14540/109
Uitgever: Parker/Tonka Corp./Hasbro
Scandinavia A.S. - 1996
Afmetingen van de doos: 26,8 x 26,8 cm
Het spel:
(Ziet u dat nu Monopoly weer met een y wordt geschreven?)
De verschillen tussen deze variant en die uit 1992 zijn:
|
Een geheel nieuwe, vierkante doos. |
|
Een nieuwe afbeelding op het deksel: Kinderen in een autootje
van de achtbaan met op de achtergrond 2 springende dolfijnen. |
|
Op de kleurenfoto op de onderkant van de doos staat weer een tafereeltje
van 2 andere meisjes en 1 jongetje. Het geld dat zij
gebruiken is overigens dat van het spel uit 1992. |
|
Het speelbord is nu langwerpig: 25 x 50,5
cm. |
|
De rugzijde van het bord is rood,
evenals de plastic vakkeninlage van de binnendoos. |
|
Het geld bestaat uit 5 bankbiljetjes (47x92 mm) met
verschillen afbeeldingen van Herra Pennosen (Suikeroompje) in
kleur gedrukt op wit
papier, t.w.: 1 - 2
- 3 - 4
en 5 mk. |
|
De Sattuma (Kans)-kaartjes zijn
veel kleiner geworden: 43 x 63 mm. |
De prijs bedroeg in april 1999: FIM 159,- (€ 28,90).
Dit spel is nu ook "Fabricado na Irlanda".
Versie:
Standaard, ref. 00009/109
Uitgever: Parker Bros./HasbroNordic - DK -
2001
Afmetingen van de doos: 26,8 x 40,3 x 5,3 cm
van het bord: 25,2 x 25,2 cm
Het spel:
Parker/Hasbro zijn hun spellen steeds
meer wereldwijd aan het standaardiseren (die daardoor m.i. steeds minder
interessant voor de verzamelaar worden). Nu hebben de standaardspellen van alle
landen het nummer 9 gekregen, het nummer dat voor de Amerikaanse
standaard spellen al vanaf de eerste uitgaven in 1935 wordt gebruikt.
De uitvoering van dit nieuwe spel kenmerkt zich door:
|
De afbeelding op het deksel is voorzien van een wat
goedkoop aandoende rode rand. |
|
Er worden slechts 4 velden van de 4de zijde van
het bord, in perspectief, getoond, met 1 huisje, 1 hotel, nog
steeds de hoed en
raceauto en de beide witte dobbelstenen, maar nu met 4 en 3
(i.p.v.3 en 5). |
|
De perspectivische rode
Monopoly-balk, met z'n mooie schaduwwerking en Mr.Monopoly met rode
vlinderdasje (tot 2000 werd
hij Suikeroompje genoemd), die voorkomt op het deksel, het middenveld van
het bord en alle 4 de randen van de binnendoos. |
|
De onderzijde van de doos toont nu niet meer
"het lachende gezin" maar vrijwel het hele bord en alle
attributen. |
De "banker's tray" van deze
standaard doos is weer rood en
heeft de vakjes voor de 7 bankbiljetten en de eigendomsbewijzen die nog bij
de bankier aanwezig zijn. Het bord is in vieren gevouwen
en past, bij opslag, precies op de banker's tray. De rugzijde van het bord
is rood en die van de speelzijde
is blauwgroen.
Op het bord liggen de Sattuma-kaartjes met rode
rugzijde en ?, zoals gewoonlijk, bij de Start-hoek
en de Yhteismaa-kaartjes met blauwe
rugzijde en schatkist, bij de Vrij-Parkeren-hoek. De kaartjes (56x87 mm) hebben ronde
hoeken.
De eigendomskaartjes (56x87 mm) hebben ook ronde hoeken.
De bankbiljetten (52x100 mm) zijn éénzijdig bedrukt. Boven in
de cirkel op het biljet is een zwarte band met daarin "Monopoly met
Mr.Monopoly". Onderin deze cirkel staat met kleine letters "©2001
Hasbro Inc.". De geldeenheid is Euro (€) en de 7 waarden van
de bankbiljetten zijn resp.: 1
- 5 -10
- 20 - 50
- 100 en 500
(ref.100 00009 00C0).
Over Lähtö ontvangt u, net als bij de uitgaven van alle andere EU-landen €
200.
De 10 lopers zijn van lichtmetaal en zijn de overbekende: hoed
- schoen - auto - boot - hondje - kruiwagen - ruiter te paard - vingerhoed -
strijkijzer en kanon.
De groene huisjes
en rode hotels
zijn van ondoorzichtig plastic en hebben allemaal een overhangend dak, alsmede
een excentrisch geplaatste schoorsteen.
De beide dobbelstenen zijn wit en hebben zwarte ogen.
Versie: Uusi
Monopoli Disney-pelinä - Fins, Ref.Nr.120519631/109
"Ylös nouseva" (gaat open)
Uitgever: Parker/Hasbro Nordic
- DK - 2005
Afmetingen van de doos: 27,0 x 40,2 x 6,5 cm
Het spel:
Alweer brengt Parker/Hasbro iets
geheel nieuws: een 3D sprookjeskasteel
dat zich midden op het bord van deze Disney uitgave ontvouwt. Het is mooi om te
zien, maar ik vraag me af of het ook zo mooi speelt?
Ik weet dat alle eigendommen gebaseerd zijn op titels van Disney boeken,
maar omdat ik dit spel niet zelf bezit kan ik de Finse namen van de boeken niet
bedenken en ik hoop daarom dat een eigenaar van dit spel bereid is om mij de
namen van alle eigendommen te verstrekken?
Behalve de 6 (of 8?) standaard sprookjes lopers heeft deze editie nog een
heel speciale en essentiële, nl. Rinkelbel. Op een extra velletje staat
de uitleg van de Speciale spelregel voor dit spel. Om deze editie nog
betoverender te maken moet je Rinkelbel mee laten spelen:
1. Maak het spel op de normale manier gereed en zet de Rinkelbel-loper op de Lähtö-hoek.
2. Zodra een speler dubbel gooit gaat Rinkelbel 1 stap voorwaarts. Bovendien
springt ze over de Belasting-, Showtime- en Magic World velden, evenals de
Gevangenis- en
Vrij Parkeren hoeken.
3. Als u op een veld komt dat al eigendom van een ander is en Rinkelbel staat
daar ook, dan betaalt de bankier de huur voor u.
4. Als u op een veld komt dat nog niet van iemand anders is, terwijl Rinkelbel
er al staat, dan krijgt u dit eigendom gratis.
Versie:
Monopoly Junior - Fins, Ref.Nr. 00441/109
Uitgever: Parker/Hasbro Nordic
- DK - 2005
Afmetingen van de doos: 26,8 x 26,8 cm
van het langwerpige bord: 25 x 50,5 cm
Het spel:
De Junior spellen blijven in de loop der jaren onveranderd, voor zover het de
basis uitgangspunten betreft. Dus is het enige dat de maker kan doen is alle
componenten in een doos met een nieuw uiterlijk te stoppen. En inderdaad, het
ziet er fraai en fris uit.
Versie: Monopoly
express, Ref. Nr. 030642787/179
"Aidon Monopolyn hauskuus vain 20 minuutissa"
Uitgever: Parker/Hasbro Nordic - DK - 2006
Afmetingen van de doos: diam. 15,5 cm x 4,5 cm
Het spel:
NB: Hasbro's Landennummer 179 (in het Ref.Nr. van het spel) staat voor
"alle Scandinavische landen".
Deze uitgave is slechts een andere presentatie, hoewel
een fraaie, van het Dobbelspel, van bijv. ref.nr.14087F, in 1992 in
Frankrijk uitgegeven en ref.nr.44029 in 1993 uitgegeven in Engeland.
Zoals de ondertitel zegt: Het volledige Monopoly-plezier kan met dit spel
genoten worden in slechts 20 minuten.
Er zijn 11 dobbelstenen, niet alleen met getallen van 50 tot 500 maar ook
met locomotiefjes en policeagenten.
Als je aan de beurt bent kan je zo vaak gooien als je wilt om zoveel mogelijk
"straten" van eenzelfde kleur te krijgen en daarmee een zo hoog
mogelijke score te behalen. Maar als je alle 3 de politieagenten gooit is je
beurt voorbij en je bent alle punten van deze beurt meteen weer kwijt.
Deze editie is "Made in China".
Versie: Monopoly
Tässä ja nyt - versio, Ref.Nr. 050600114/109
(Hier en nu - versie)
Uitgever: Parker/Hasbro Nordic - DK - 2006
Afmetingen van de doos: 27,0 x 40,2 x 6,5 cm
Het spel:
Deze Finse uitgave van het wereldwijd uitgebrachte nieuwe "Hier en Nu"
ontwerp kwam bijna een jaar later dan de overeenkomstige Duitse uitgave,
maar, naar
mijn stellige overtuiging heeft dat land het voortouw moeten nemen in
de ontwikkeling van alle verschillende versies, zoals daar zijn:
|
"Hier en Nu" met rode
auto met Mr. Monopoly aan het stuur. Bij sommige edities staat er
"MR. M70" op het
nummerbord, hetgeen betekent "Mr.Monopoly's 70ste
verjaardag", maar in andere landen staat er op het nummerbord
alleen
maar "Monopoly". |
|
"Hier en Nu" met rode
auto op de electronisch bankieren-uitgaven, die creditcards en een
kaartlezer gebruiken. |
|
"Hier en Nu" met Mr. Monopoly in
een rode helicopter, die laat
zien dat de creditcard gebruikt moet worden met de kaartlezer die bij deze
bankier-uitgave
hoort. Dit is het ontwerp van de Finse editie. |
Het motto voor deze 70ste
verjaardag-editie was voor alle landen "Hoe zou Monopoly er uitzien als
het vandaag de dag zou zijn uitgevonden?".
Sommige landen hebben dit motto gebruikt voor de titel van het spel,
zoals Frankrijk met "Et si Monopoly était inventé aujourd'hui? (ziet ook
hoofdstuk
http://www.muurkrant.nl/monopoly/F_-_2005_-_Nieuwe_straten.htm.
Andere landen gebruikten namen net als de Finse, zoals "Here
and Now" in Engeland,
"Itt és most!" in Hongarije en
afwijkende zoals "Van Dam tot Dom" in Nederland.
Voor deze uitgaven zijn de straten vervangen
door zeer bekende (grote) objecten zoals gebouwen, stadiums en monumenten.
De bedragen zijn eveneens
"eigentijds" gemaakt. Zo zult u geen € 200
over Lähtö ontvangen, maar € 2 million, dus een
factor 10.000 meer. Maar alles is natuurlijk overeenkomstig duurder:
De
aankoopprijs van een station bijv. werd € 2 miljoen. Zou er enige reden zijn
om al deze overbodige nullen te gaan gebruiken?
Voor alle overeenkomstige uitgaven
geldt bovendien:
|
De onderground van het bord is zilvergrijs.
De rugzijde is zwart. |
|
Op de Yhteismaa velden staat een moderne,
zwarte kist, gevuld met (gele)
goudstaven. Op de grijze rugzijde van de
Sattuma kaartjes staat een rood
?. |
|
Op het Lisävero (Extra
Belasting)-veld staat een modernere gouden ring met 3 rode
stenen. |
|
De hypotheekzijde van de eigendomskaartjes
(56x87 mm) is grijs. |
|
Een banker's tray, een donkerblauwe
plastic inlage in de binnendoos, met o.a. speciale gleuven voor de
eigendomskaartjes en credit cards. |
|
De blauwgroene
huisjes zijn ellipsvormig en 6 mm hoog. Zij hebben geen
puntvormig dak en zijn stapelbaar. |
|
De rod
hotels hebben eenzelfde vorm maar zijn 31 mm lang. Omdat ze hol
zijn zijn ze erg licht en daarom niet erg practisch. Ook is het niet erg
duidelijk
waarom de hotels stapelbaar moeten zijn. |
|
De 6
metalen lopers zijn: een skateboard - skeeler - raceauto - mobieltje -
geldbuidel en vliegtuig.
Bovendien hebben sommige landen nog een extra
loper die kenmerkend voor het land is. Maar deze Finse uitgave heeft er
geen. |
|
Zes Parker/Visa
credit cards zijn samen met de Visa kaartlezer verpakt, alles
"made in China". De Credit cards komen in de plaats van
bankbiljetten
(die alsnog besteld kunnen worden als u daar prijs op stelt).
Alle inkomsten en uitgaven worden per speler in de kaartlezer opgeslagen. |
|
Beide dobbelstenen zijn wit met zwarte
stippen. |
|
Een rijk geïllustreerd Spelregelboekje
van 15 pagina's hoort bij dit spel. |
Versie: Standaard
- vierkante doos, Ref.Nr. 050600009/109
Uitgever: Parker Bros./Hasbro Nordic - DK -
mei 2006
Afmetingen van de doos: 26,8 x 26,8 cm
van het bord: 25,2 x 25,2
cm
Het spel:
In plaats van een herdruk uit te geven van de standaard doos uit 2001 besloten
Parker Bros./Hasbro in al hun wijsheid, om
één of andere onduidelijke reden,
om een doos met nieuwe afmetingen uit
te geven met het zelfde ref.nr. 00009 dat al in gebruik was voor de standaard
editie.
Het ziet ernaar uit dat de standaard editie voortaan in de vierkante doos zal
zijn?
Behalve deze nieuwe afmetingen is er verder niets veranderd.
Versie: Anti-Monopoli®, Ref.
24001
"Klassikkopelin
uusi sukupolvi"
Uitgever: Suomen
Pelimiehet Oy/University Games-NL - 2006
Afmetingen van de doos: 26,8 x 40,2 cm
Het spel:
Op de onderkant van de doos staat, naast een kleurenfoto van het spel, een korte
toelichting over het ontstaan van het spel en hoe ermee gespeeld kan worden.
De vertaling daarvan luidt ongeveer:
"Het Anti-Monopoli is een eerste grote stap voorwaarts in
het beroemdeVastgoed Handelsspel dat oorspronkelijk in het jaar 1910 werd
uitgevonden.
De
Quakers in Atlantic City ontwikkelden dit spel tot wat het vandaag de dag
is en sedertdien is het wereldwijd een
groot kassucces geworden.
Het Anti-Monopoli is gebaseerd op een nieuw revolutionair idee van een spel.
In andere spellen volgen de spelers de gewone spelregels, waarin
alle spelers een gelijk kans hebben om te winnen. De
spelers van Anti-Monopoli volgen daartentegen 2 verschillende spelregels,
waarbij sommigen de
monopolisten zijn en anderen hun concurrenten. Ondanks
de verschillen in de spelregels is het voor alle spelers een eerlijk spel, want
de kans om te
winnen werd met behulp van computers in kaart gebracht. Professor Ralph Anspach
bedacht het spel en professor Irvin Henzel maakte de noodzakelijke
berekeningen.
Het systeem van de 2 soorten spelregels maakt het verschil tussen de monopolisten
en concurrenten."
Ralph Anspach is een professor emeritus in de economie van de San Francisco State University,
die dit Anti-Monopoly -spel uitvond. Hij baseerde zijn spel
op het monopoly folkgame,
dat in 1904 was uitgevonden door
Elizabeth Magie in 1904 en intensief werd gespeeld in het oosten van de
Verenigde Staten
tussen 1904 en 1935. Spelers in het monopoly folkgame kopen en
handelen in eigendommen om kleurgroepen te monopoliseren. Zijn spel zet het folk game
om naar een strijd tussen concurrenten en monopolisten, terwijl het de antimonopoly
gedachte van de bedenkers van monopoly handhaaft. Quaker leraren (leden
van de Society of
Friends in Atlantic City, N.J.) zetten het folkgame om naar
wat tegenwoordig Monopoly
heet.
Charles B. Darrow stal de kennis en de spelregels van het spel van deze Quakers, ging
er handel in drijven en beweerde ten onrechte dat hij het had uitgevonden
om er
zodoende patent op te kunnen vragen. Hij verkocht dit patent aan Parker Brothers,
die het sprookje over Darrow als uitvinder levendig hield ....
Ralph Anspach ontdekte de ware geschiedenis van Monopoly toen hij gedaagde werd
in een 10 jaar durend proces dat was aangespannen door Parker Brothers.
Hij won
dit proces uiteindelijk; lees zijn boek "Monopolygate".
Anti-Monopoly®'s specialiteit is, zoals gezegd, het principe dat
de spelers moeten kiezen uit 2 spelmanieren: dat van de Monopolisten en
de Concurrenten.
Maar welke manier u ook kiest, alle spelers hebben gelijke
kansen om te winnen, hoewel zij volgens verschillende spelregels
spelen. Dus kunnen
Monopolisten bijvoorbeeld alleen huizen en hotels bouwen als
zij in een stad een monopoly positie hebben (hetgeen al het geval is als de
speler 2 van de 3
straten bezit), terwijl Concurrenten op elk eigendom mogen
bouwen, onafhankelijk of zij een hele stad bezitten of slechts 1 enkele straat.
Op het stevige bord met zwarte rugzijde zijn de straten van de 8
cities vanaf Lähtö:
Rooma: Corso Impero - Kilpailija tai
Monopolisti - Via Roma - Tulovero (Inkomsten Belasting)
Berliini: Alexanderplatz - Kilpailija tai Monopolisti
- Kurfürstendamm - Potsdamer Straße
Kiertoajelu/Hintakilpailu(Prijzenoorlog)/Vankila
(Gevangenis)
Turku: Linnankatu - Sähkölaitos (Electriciteitsbedrijf) - Vanha Suurtori - Aurakatu
Helsinki: Senaatintori - Kilpailija tai Monopolisti
- Esplanadi - Mannerheimintie
Anti-Monopoli säätiö (Anti-Monopoly stichting)
Pariisi: Rue
la Fayette -Kilpailija tai Monopolisti - Rue de la Paix -
Champs-Élysées
Brysseli: Grote Markt - Hoogstraat -
Kaasulaitos (Gasbedrijf) -
Nieuwstraat
Monopolisti: Mene vankilaan (Monopolist:
Ga naar de gevangenis) /
Kilpailija: Mene hintakilpailuun (Concurrent:
Ga naar de Prijzenoorlog)
Lontoo:
Park Lane - Piccadilly -Kilpailija tai Monopolisti - Oxford Street
Ateena: Kilpailija tai Monopolisti
- La Plaka - Omaisuusvero (Eigendomsbelasting) - Syntagma
Merk op dat Finland 2 steden heeft langs de hele tweede zijde van het
bord, waarvoor Madrid en Amsterdam moesten verdwijnen.
De 4 velden in het midden van elke zijde zijn respectievelijk: Lentokenttä - Rautatieasema
- Kuljetusyhtiö en Linjaautoasema.
De 3 hoekvelden hebben duidelijk een andere betekenis voor de Monopolisten en de
Concurrenten.
In het onderste deel van de doos zit een witkartonnen inlage die zodanig
is gevouwen dat een lager gedeelte tussen 2 verhogingen gebruikt kan worden
als bankers' tray
en opslag voor de huisjes en hotels.
Er zijn geen Kans- of Algemeen Fondskaartjes in dit spel, maar 2x25
eenvoudige, witte kaarten Monopolisti
en Kilpailija, allemaal
met grappige
plaatjes en altijd met uitvoerig commentaar, zoals:
Op de Kilpailija
kaartjes:
|
Hallitus on pannut tuulemaan ja Kilpailuvirasto on
tiukentanut kilpaililainsäädäntö määräyksiä monopolistien vahingpksi.
PERI € 25 jokai
selta monpolistilta. =
De overheid ziet nauwlettend toe dat bedrijven de Anti-Monopolywetten
niet overtreden. Dat is in uw voordeel: IEDERE MONOPOLIST BETAALT U € 25.
|
| Olet aloittamassa uutta liiketointa. Onnistuuko
riskipitoinen hankkeesi? HEITÄ MOLEMPIA ARPAKUUTIOTA. Jos saat 9 tai alle
liiketoimesi
MENEE MYTTYYN. Jos saat 10 tai isomman luvun niin onnistut JA SAAT € 75
rahastosta. =
U start een nieuw bedrijf. GOOI BEIDE DOBBELSTENEN! Een 9 of minder GEEN
TOEKOMST. Een 10 of meer DE BANK BETAALT U € 75.
|
| Energian hinnat ovat nousseet pilviin. Kilpailutilanne
estää sinua siirtämästä kohonneita energiahintoja vuokriin
täysimääräisesti. MAKSA € 50. =
De Monopolisten hebben de benzineprijs verhoogd. Dat slaat ook op uw
bedrijf terug. De hoge druk van de concurrentie laat prijsverhogingen niet
toe.
BETAAL € 50 aan de bank. |
Op de Monopolisti kaartjes:
| Olet ollut aktiivinen poliittisessa voitelussa. Aiotut
päästörajoitukset, jotka olisivat haitanneet liiketoimintaasi,
on siirrretty kominteamietintöön... NOSTA € 75 rahastosta. =
Uw politiek werpt vruchten af. Controles op de uitstoot, die schadelijk
zijn voor uw omzet, werden door uw toedoen
afgeschaft. DE BANK BETAALT U € 75.
|
|
Hyvä Veli - järjestelmä toimii ja sait aikaan kunnun
sopimuksen. Media oli valppaana ja nosti jutun esille. Saatko
pidettyä sopimuksen vai puretaanko sopimus julkisen painostuksen
saattelemana. Jos saat heitettyä kahdella
arpanopalla: 7 tai pienempie luku: EI SOPIMUSTA, 8 tai suurempi luku: myrsky
laantui ennen aikojaan, joten
NOSTA € 75 rahatosta. =
Door een duister zaakje kreeg u een grote order. Gooi beide dobbelstenen
om uit te vinden of de deal lukt. Een 7
of minder DE DEAL IS MISLUKT! Een 8 of meer DE DEAL IS GESLAAGD! DE BANK
BETAALT U € 75.
|
| Posti kuljetti lahjoittamasi merkittävän rahallisen
avustuksen vahingossa suurimman kilpailijasi toimitusjohtajalle.
Lahjoitus täytti lahjonnan kriteerit ja sait ansaitut sakot. MAKSA € 50
rahastoon =
U heeft de verkiezingscampagne van een politicus financieel gesteund. De
pers heeft daarvan lucht gekregen.
BETAAL DE BANK € 50. |
Er moet natuurlijk ook op de eigendomskaartjes rekening worden
gehouden met de 2 soorten spelers. Daarom staan daar 2 kolommen met prijzen op:
links voor de Kilpailija en rechts voor de Monopolisti. De
rugzijde van de kaartjes is ook bedoeld om aan te geven dat het eigendom met
hypotheek is belast.
In dit geval moet het kaartje aan de bank worden gegeven,
maar de eigenaar kan het elk moment weer van de bank terugkopen. Dit staat ook
op de
rugzijde van de kaartjes.
Er zijn slechts 6 bankbiljetten, in grijs
gedrukt op gekleurd papier, in de waarden: 1
- 5 - 10
- 50 - 100
en 500. Het is niet duidelijk waarom de
spelregels
in vet vermelden "alle bankbiljetten moeten voor hun werkelijke
waarde met 1000 worden vermenigvuldigd". Dit is van geen enkel belang voor
het
verloop van het spel!
Er zijn slechts 6 plastic lopers, enwel van elk een groene
en een blauwe: kegeltje, piramide en een
pionnetje als een "cilinder met bol".
Er zijn 35 huisjes en 15
hotels van plastic,
met dakrand en schoorsteen. (N.B.: De Kilpailija moeten hun huisjes en/of hotels op de naam van het veld zetten,
terwijl
de Monopolisti ze op het "H"-vakje moeten zetten.)
Beide dobbelstenen zijn wit met zwarte stippen.
De eerste versie van deze 21ste editie verscheen in 2005 in de USA,
spoedig gevolgd door die van vele Europese landen.
Dit spel was was "Made in Spain".
De prijs van dit spel bedroeg bij de introductie € 19,95.
Versie: Monopoly
Spider-man - versio, Ref.Nr. 060753985/109
"Supervoimilla varustettu kiinteistökaupapeli"
Uitgever: Parker Bros./Hasbro Nordic - DK -
juli 2007
Afmetingen van de doos: 40,3 cm x 27,0 cm x 6,5 cm
Het spel:
Omdat ik geen exemplaar van dit spel heb kan ik u alleen laten weten hoe de
uitgever het introduceert:
"Het lot van de stad is in uw handen. Spider-Man is bezig met een race naar
de eindstreep als hij via het web door de stad slingert om te proberen
Goblin 2,
Venom en Sandman te overtroeven. Het plan van de schurk is om alles te
kopen, huren en verkopen waarop zij de hand kunnen leggen, maar zou Spider-Man
ze in hun eigen spel te slim af zijn? Degene met het meeste geld zal tenslotte
alles beheersen.
Inclusief 6 Spider-Man lopers voor verzamelaars, nl. Spider-Man in 3
verschillende standen, Goblin 2, Venom en Sandman."
De kaartjes zijn de gebruikelijke Sattuma-
en Yhteismaa- kaarten, terwijl de
huisjes appartementen zijn en de hotels wolkenkrabbers.
Versie: Monopoly
- Palmmusaaren Pohatta - DVD - Art.no. 52479/106
"Omista
pala partiisia!"
Uitgever:Parker Bros./Hasbro Nordic - DK -
2007
Afmetingen van de doos: 40,3 cm x 27,0 cm x 6,5 cm
Het spel:
Ik zou het zeer op prijs stellen als een
eigenaar van dit spel mij de details wil verstrekken om ze hier te kunnen
publiceren!
Vesie: Landenversie: Suomi - vierkante doos, Ref.Nr. 01603/106
Uitgever: Parker Bros./Hasbro Nordic - DK -
2008
Afmetingen van de doos: 26,8 x 26,8 x 5,4 cm
van het bord: 25,2 x 25,2
cm
Het spel:
Ik was zeer verbaasd om het ontwerp van "Tässä ja nyt" van
een paar jaar geleden nu weer te zien, maar nu met Mr. Monopoly die in de rode
auto rijdt met het heel speciale nummerbord met het nummer "MR.
M70" (hetgeen betekent: Mr.Monopoly 70 jaar). Maar, op het tweede gezicht
ziet u de Finse vlag, verborgen achter de rode
Monopoly balk. En tenslotte blijkt deze uitgave dus een "Finland editie"
te zijn!
Het plaatje op het deksel zal ongetwijfeld een collage zijn van gebouwen die
makkelijk door de Finse kiezers herkend zullen worden.
Dit alles betekent dat het bord nieuwe straatnamen heeft, samengesteld
uit steden uit het hele land.
Alle eigendommenvan deze nieuwe uitgave zijn vanaf Lähtö:
Turenki - Yhteismaa
(Algemeen Fonds) - Kuhmo
- Tulovero (Inkomstenbelasting) - Pasilan Asema
-Lahti
/ Lahtis - Sattuma (Kans) - Seinäjoki
- Seinäjoki -
Vankilassa käynti (In de Gevangenis) - Pori
/ Björneborg - Sähkölaitos (Electriciteitsbedrijf)
- Jämsä - Kuopio
- Sörnäisten Asema (een Metro station) - Espoo
/ Esbo - Yhteismaa - Kouvola
- Kangasala -
Vapaa Pysäköinti (Vrij Parkeren) -
Tornio - Sattuma
- Forssa - Lohja
/ Lojo - Rautatie Asema (Spoor station)
- Loimaa
- Lappeenranta
/ Villmanstrand - Vesijohtotaitos (Waterleiding)
- Hämeenlinna
/ Tavastehus - Mene vankilalaan (Ga naar
de Gevangenis) - Järvenpää
/ Träskända - Kajaani
/ Kajana - Yhteismaa - Savonlinna
/ Nyslott - Tavara-Asema (Vrachtstation)
- Sattuma - Tampere
/ Tammerfors - Lisävero (Speciale Belasting)
en
Hamina.
Merk op dat een aantal steden ook een Zweedse naam hebben.
Alle accessoires als de bankbiljetten, huizen
en hotels, dobbelstenen en lopers
zijn hetzelfde als in "Tässä ja nyt".
SELF - MADE GAMES
Versie:
Kalliopoly
Makers: Jouni Kontiala en Maija Sohlman - Oct.2004
Afmetingen van het bord: Standaard Monopoly bord, beplakt met afdrukken van ons
zelf.
Het spel:
Jouni Kontiala merkt op over dit spel met straten uit het Kallio district
van Helsinki, dat deze esotherische versie van Monopoly beter niet gepubliseerd
zou
moeten worden omdat hij nogal ondeugend is en alleen gespeeld wordt in de KultaPalmu
bar in Helsinki:
"Het woord 'Kallio' betekent 'hoge
rots'. Kallio was vroeger een arbeiderswijk die nog sporen in de atmosfeer
heeft achtergelaten. Vandaag de dag
wonen er veel studenten. Dat komt omdat de
appartementen daar erg klein zijn, gewoonlijk zo'n 20-40 m2.
Er zijn geen grote winkels in Kallio maar er zijn wel vele
1) kleine kroegjes
2) thai-massage-gelegenheden. Niemand heeft daar ooit iemand naar binnen zien
gaan, maar op de één of andere manier redden ze het toch.
Wij hebben ook het voorrecht om de meest bekende meidenstraat van Helsinki (Aleksis
Kiven Katu) te hebben, waar Russische of Estlandse meisjes hun diensten
aanbieden.
Tenslotte heeft Kallio de reputatie een plek te zijn waar drugs of illegale
drank gekocht kan worden. Maar, eerlijk gezegd, is dat alleen maar een
reputatie.
Zo was de toestand vroeger, maar de laatste jaren zijn de straten van Kallio
behoorlijk opgeknapt.
Dit sfeertje bracht mij op het idee om een 'versie voor volwassenen' van
Monopoly te maken, een versie die ook de donkere kanten van het leven omvat.
Maar altijd door een humoristische bril gezien."
De straten van het Kallio district zijn
vanaf Lähtö (hier: Kultapalmu):
Helsinginkuja - Ensi
linja - Sörnäisten Metroasema - Kustaankatu
- Harjukatu - Harjutori
(sauna) - Hangonkadun Katkolla/REHAB - Kirstinkatu
- Castreninkatu - Alppikatu
-Karmulaston Taksiasema - Toinen Linja
- Kolmas Linja - Neljäs
Linja - Vapaa Roskalava (Vrij Parkeren)
- Agricolankatu - Kaarlenkatu
- Viides Linja - Hesarin Taksiasema
-Pengerkatu
- Porthaninkatu
- Fleminginkatu
- Mene Katkolla - Sturenkatu - Aleksis
Kiven katu - Hämeenkatu - Aleksis
Kiven Kadun Tavara-asema - Helsinginkatu en
Vaasankatu (waar de kroeg
KultaPalmu zetelt).
De basis voor dit spel was een standaard bord waarop stickers met de
nieuwe straatnamen werden geplakt. Evenzo werden de standaard
eigendomskaartjes en de andere kaarten gebruikt en beplakt met nieuwe namen en
opdrachten. Deze werden vervolgens geplastificeerd om ze bestendiger te maken
tegen mogelijke bierbaden.
De opdrachten op sommige kaartjes luiden:
|
Neem de lege flessen van thuis mee om ze
in te leveren.
U krijgt 500 euri voor deze flessen. (in Finland krijgt u 10
cent per ingeleverde fles) |
|
U bent in de Aleksis Kiven katu besmet
geraakt. Betaal de doktersrekening, 1000 euri. |
|
Uw belastingfraude heeft sukses gehad. U
krijgt 3000 euri terug. |
|
U heeft de Karaoke-competitie in
KultaPalmu gewonnen. Uw 1ste prijs is 2000 euri. |
|
Uw Viagra rekening. Betaal 2000 euri. |
Alle bankbiljetten van het Standaard
Monopoly spel worden gebruikt, evenals de huisjes
en hotels. Maar er zijn wel speciale
lopers bij dit spel, nl.: nagelschaartje - muntstuk - condoom - Mika Häkkinen
F1 Wereld Kampioen 1998 speldje - Finse Mark zilveren munt 1908 - flesje
theaterlijm - nietmachine - filmdoosje en Jouni's junior basketbal gouden
medaille.
Jouni
geeft nog de volgende aanvullende informatie op het ontwerp van hun kroeg
editie:
|
Waar op het deksel van de Standaard
spellen staat Tunnetuin kiinteistöpeli (Het meest
bekende onroerend goed spel) zegt
ons spel Tuntemattomin kiinteistöpeli (Het minst
bekende onroerend goed spel en daar zijn we ook trots op). Maar
dit laatste zal
wel veranderen nu het in mijn wereldwijde Lexicon genoemd staat! |
|
Wij hebben de Parker-Spiraal
vervangen door een Kalkker-Spiraal om
de overeenkomst met de bekende spellenfabrikant
te verkleinen. |
|
In Kalliopoly is de Start-hoek
KultaPalmu, waar je €4000 krijgt, elke keer als je er op komt of er
passeert. Helaas is het in
het echte leven niet waar, anders zouden Maija en ik millionairs zijn. |
|
Er is geen Gevangenis maar
een Rehab. In Kalliopoly is het de zwaarst denkbare straf als je niet
mag drinken. Dat is ook de gedachte achter de kaart met de opdracht: Ga
naar rehab, ga direkt naar rehab, zonder eerst langs KultaPalmu te gaan. |
|
De sauna in Harjutori
is de beste Sauna van het noordelijk halfrond (en het zuidelijk halfrond
bestaat niet als je het over sauna's hebt). De Sauna wordt opgewarmd met een
houtvuurtje dat brandt op 1 m lange berkenstammen. |
|
De originele huisjes
en hotels worden gebruikt, maar in
Kalliopoly zijn het 'een thaise massage' of 'een kroeg'. |
Een interessant krantenartikel over dit spel
vindt u op: http://www.helsinginsanomat.fi/english/article/1101978481974
|